AKUT AORT SENDROMLARI

AkutAortSendromlariKapak

AKUT AORT SENDROMLARINDA GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ

Fahri Aydın1 Mustafa Yeşilyurt2 Fatih Alper3

1Atatürk Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Radyoloji AD, Erzurum, Türkiye
2Atatürk Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Radyoloji AD, Erzurum, Türkiye
3Atatürk Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Radyoloji AD, Erzurum, Türkiye

Aydın F, Yeşilyurt M, Alper F. Akut Aort Sendromlarında Görüntüleme Yöntemleri. Ünlü Y, editör. Akut Aort Sendromları. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2025. p.169-177.

ÖZET

Akut aort sendromları (AAS), başlıca aort diseksiyonu, intramural hematom ve penetre aterosklerotik ülseri içeren, yaşamı tehdit eden bir grup aort patolojisidir. Bu hastalıkların patofizyolojik mekanizmaları farklı olmakla birlikte, klinik semptomları benzerdir ve acil tanı ile tedavi gerektirirler. Görüntüleme yöntemleri, AAS’nin tanısı, sınıflandırılması, risk değerlendirmesi ve tedavi planlamasında hayati bir rol oynar. Multidedektör bilgisayarlı tomografi (BT) anjiyografi; yaygın bulunabilirliği, hızlı çekim süresi ve yüksek uzaysal çözünürlüğü sayesinde en güvenilir görüntüleme yöntemi olarak öne çıkmaktadır. BT; patolojinin yerleşimini ve yayılımını, dallanan damarların tutulumunu ve rüptür veya malperfüzyon gibi komplikasyonları belirlemede yüksek doğruluk sağlar. EKG tetiklemeli çekimler, kontrast bolus zamanlaması ve multiplanar ya da 3D rekonstrüksiyonlar gibi teknik ayrıntılar, artefaktların azaltılması ve tanı doğruluğunun artırılması açısından önemlidir. Manyetik rezonans görüntüleme (MRG), iyonizan radyasyon içermemesi ve yüksek doğruluğuna rağmen, çekim süresinin uzun olması ve acil durumlarda sınırlı ulaşılabilirliği nedeniyle genellikle hemodinamik olarak stabil hastalarda tercih edilir.

İntravasküler ultrasonografi (IVUS), endovasküler girişimler sırasında gerçek zamanlı görüntüleme sunmasıyla avantaj sağlamaktadır. Gerçek ve yalancı lümen morfolojisinin, intimal flebin hareketinin ve lezyon uzunluğunun doğrudan değerlendirilmesi, tedavi planlamasında faydalı olabilir. Ancak invaziv doğası nedeniyle rutin kullanımı sınırlıdır. Pozitron emisyon tomografisi (PET/BT) ise uzun çekim süresi nedeniyle akut fazda uygun değildir, fakat metabolik aktivite artışı ve kronikleşme süreci açısından prognostik bilgi sunabilir.

Bu bölüm, AAS değerlendirilmesinde kullanılan radyolojik görüntüleme yöntemlerine dair kapsamlı bir bakış sunmakta; bu yöntemlerin tanısal avantajları, sınırlılıkları ve pratik kullanım özellikleri vurgulanmaktadır. BT ve MRG’de protokol optimizasyonuna, tanısal doğruluğun artırılması ve risklerin azaltılması açısından özel önem verilmektedir. Radyologlar, yalnızca AAS’yi tanımakla kalmayıp alt tiplerini ve ayırıcı tanıdaki benzer durumları da ayırt ederek, hızlı ve doğru yorumlamalarıyla klinik karar sürecini doğrudan etkilemektedir. Her AAS alt tipinin görüntüleme özelliklerinin anlaşılması ve klinik bağlama uygun görüntüleme yönteminin seçilmesi, erken tanı ve uygun tedavi planlamasıyla hasta prognozunu iyileştirmede radyologlara önemli görevler düşmektedir.

Anahtar Kelimeler: Aort; Aort diseksiyonu; Bilgisayarlı tomografi anjiyografi; Kontrast madde, radyografi

Referanslar

  1. Chao CP, Walker TG, Kalva SP. Natural history and CT appearances of aortic intramural hematoma. Radiographics. 2009;29(3):791-804. [Crossref]  [PubMed]
  2. Koza Y, Bedir B, Taş H, Alper F. A 39-Year-Old Woman with Chest Pain: The Importance of Incidental Imaging Findings. Anatol J Cardiol. 2023;27(9):E29. [Crossref]  [PubMed]
  3. Carrel T, Sundt TM 3rd, von Kodolitsch Y, Czerny M. Acute aortic dissection. Lancet. 2023;401(10378):773-788. [Crossref]  [PubMed]
  4. Vignaraja V, Sharma S, Dindyal S. Acute Aortic Syndrome. [Updated 2024 Oct 6]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. [Crossref]  [PubMed]
  5. Vilacosta I, San Román JA, di Bartolomeo R, Eagle K, Estrera AL, Ferrera C, et al. Acute Aortic Syndrome Revisited: JACC State-of-the-Art Review. J Am Coll Cardiol. 2021 Nov 23;78(21):2106-2125. [Crossref]  [PubMed]
  6. Hagan PG, Nienaber CA, Isselbacher EM, et al. The International Registry of Acute Aortic Dissection (IRAD): new insights into an old disease. JAMA. 2000;283(7):897-903. [Crossref]
  7. Mehta RH, Suzuki T, Hagan PG, et al. Predicting death in patients with acute type a aortic dissection. Circulation. 2002;105(2):200-206. [Crossref]  [PubMed]
  8. Elsayed RS, Cohen RG, Fleischman F, Bowdish ME. Acute Type A Aortic Dissection. Cardiol Clin. 2017;35(3):331-345. [Crossref]  [PubMed]
  9. Reed MJ. Diagnosis and management of acute aortic dissection in the emergency department. Br J Hosp Med (Lond). 2024;85(4):1-9. [Crossref]  [PubMed]
  10. Sorber R, Hicks CW. Diagnosis and Management of Acute Aortic Syndromes: Dissection, Penetrating Aortic Ulcer, and Intramural Hematoma. Curr Cardiol Rep. 2022;24(3):209-216. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  11. Mussa FF, Horton JD, Moridzadeh R, et al. Acute aortic dissection and intramural hematoma: a systematic review. JAMA. 2016:316(7):754-63. [Crossref]  [PubMed]
  12. Hiratzka LF, Bakris GL, Beckman JA, et al. 2010 ACCF/ AHA/AATS/ACR/ASA/SCA/SCAI/ SIR/STS/SVM guidelines for the diagnosis and management of patients with Thoracic Aortic Disease: a report of the American College of Cardiology Foundation/American Heart Association Task Force on practice guidelines, etc. Circulation. 2010;121(13):e266-369. [Crossref]  [PubMed]
  13. Hayashi H, Matsuoka Y, Sakamoto I, et al. Penetrating atherosclerotic ulcer of the aorta: imaging features and disease concept. Radiographics. 2000;20(4):995-1005. [Crossref]  [PubMed]
  14. von Kodolitsch Y, Nienaber CA, Dieckmann C, et al. Chest radiography for the diagnosis of acute aortic syndrome. Am J Med. 2004;116(2):73-77.
  15. Batra P, Bigoni B, Manning J, et al: Pitfalls in the diagnosis of thoracic aortic dissection at CT angiography. Radiographics 2000;20:309-320. [Crossref]  [PubMed]
  16. Goldstein SA, Evangelista A, Abbara S, Arai A, Asch FM, Badano LP. et al. Multimodality imaging of diseases of the thoracic aorta in adults: From the American society of echocardiography and the European association of cardiovascular imaging: Endorsed by the society of cardiovascular computed tomography and society for cardiova. J. Am. Soc. Echocardiogr. 2015;28(2):119-182. [Crossref]  [PubMed]
  17. Sayed A, Munir M, Bahbah EI. Aortic Dissection: A Review of the Pathophysiology, Management and Prospective Advances. Curr Cardiol Rev. 2021;17(4):e230421186875. [Crossref]  [PubMed]
  18. Sica G, Rea G, Lieto R, et al. CT diagnosis and destiny of acute aortic intramural hematoma. Front Radiol. 2025;5:1552644. Published 2025 Mar 11. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  19. Grande AM, Di Perna D, Valentini A, Arbustini E. Penetrating Atherosclerotic Ulcer of the Ascending Aorta Found Incidentally in a 71-Year-Old Man. Tex Heart Inst J. 2019 Feb 1;46(1):57-58. [Crossref]  [PubMed]
  20. Tsai TT, Nienaber CA, Eagle KA. Acute aortic syndromes. Circulation. 2005;112:3802-3813. [Crossref]  [PubMed]
  21. Nienaber CA, von Kodolitsch Y, Nicolas V, et al. The diagnosis of thoracic aortic dissection by noninvasive imaging procedures. N Engl J Med. 1993;328(1):1-9. [Crossref]  [PubMed]
  22. Liu F, Huang L. Usefulness of ultrasound in the management of aortic dissection. Rev Cardiovasc Med. 2018;19(3):103-109. [Crossref]  [PubMed]
  23. Jiang JH, Wang YQ, Fu WG, et al. [The application of intravascular ultrasound imaging in the diagnosis of aortic dissection]. Zhonghua wai ke za zhi [Chinese Journal of Surgery]. 2003 Jul;41(7):491-494. [PubMed]
  24. Gorla R, Erbel R, Kuehl H, Kahlert P, Tsagakis K, Jakob H, et al. Prognostic value of (18)F-fluorodeoxyglucose PETCT imaging in acute aortic syndromes: comparison with serological biomarkers of inflammation. Int J Cardiovasc Imaging. 2015;31:1677-1685. [Crossref]  [PubMed]