Ayhan Müdüroğlu

Bursa Şehir Hastanesi, Kalp Damar Cerrahisi Kliniği, Bursa, Türkiye

Müdüroğlu A. Akut Aort Sendromlarında Mortalite. Ünlü Y, editör. Akut Aort Sendromları. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2025. p.77-81.

ÖZET

Akut aort sendromları (AAS), tipik olarak akut başlayan göğüs ve/veya sırt ağrısı ile karakterize ve malperfüzyonun olmadığı ya da bir veya daha fazla semptomla ilişkilendirilebilen malperfüzyonun olduğu, yaşamı tehdit eden acil bir durumdur.

AAS tipik olarak, üç alt grupta değerlendirilen aortik patolojilerin bir yelpazesini kapsar: hastaların

%70-95’ini kapsayan klasik aort diseksiyonu, %3.5-28.3’ünü kapsayan intramural hematom ve 65 yaş ve üzeri tüm AAS’ların %2-11’inin nedeni olan penetran aterosklerotik ülser. Yine bunlar da yerleşim bölgelerine göre (tip A, tip B ya da non A-non-B), malperfüzyonun olup olmamasına göre alt gruplara ayrılmaktadır. De Bakey sınıflaması ve Stanford sınıflamasından sonra son yıllarda, aort diseksiyonlarında doğru tanımlama ve risk sınıflandırılması için yeni bir, Tip-Entry-Malperfüzyon sınıflandırması (TEM) önerilmiştir. Aslında bunca sınıflamanın olması, olayın karmaşıklığını ve hastalığın heterojenitesini de açıkça göstermektedir. Her sınıflama ile daha fazla ayrıntılı değerlendirme ve buna bağlı, mortalite beklentisi, cerrahi tedavinin (hemiarkus ya da total arkus) ve bu cerrahi tedavinin aciliyetinin belirlenmesi gibi parametreler değerlendirilmektedir.

AAS ile ilişkili ölüm oranlarının çok geniş bir aralıkta olmasının da pek çok nedeni vardır. Bu hastalığın heterojenliği ve diğer çeşitli patolojileri taklit etme potansiyellerinin olması, sıklıkla tanıda gecikmelere ve yanlış tanılara neden olmaktadır. Uluslararası Akut Aort Diseksiyonu Kaydı (IRAD) çalışmasında 350 değişkenin kaydedilmesi bakılacak ne çok parametre olduğunun açık bir göstergesidir. Malperfüzyonun olup olmaması, varsa nerede olduğu (kalp, beyin, intestinal sistem, ekstremiteler vb), geç tanı, yanlış tanı (akut koroner sendromlar, pulmoner emboli, felç ve gastrointestinal hastalıklar), tanı sonrası dış merkeze sevk, transport esnasındaki tedavi stratejisi, gideceği dış merkezin uzaklığı, cerrahi ekibin deneyimi, hasta yaşı, hastanın komorbiditeleri vb.leri gibi pek çok değişken mortalite ve morbiditede etkilidir.

Bu bölümde, literatürde var olan güncel kanıtlara dayanarak, akut aort sendromu olan hastalarda hastane öncesi, hastane içi ameliyat öncesi, ameliyat esnası ve ameliyat sonrası, tıbbi ve cerrahi yönetim aşamalarında gerçekleşen ölüm oranlarını ve bunların altında yatan nedenleri değerlendirme amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Akut aortik sendrom; Aort diseksiyonu; Penetran aterosklerotik ülser; Aortic intramural hematom; Mortalite