ÖZEL GRUPLARDA ALKOL VE MADDE KULLANIM BOZUKLUKLARI VE TEDAVİSİ

Ozel_Gruplarda_Alkol_ve_Madde_Kullanimi_Bozukluklari_ve_Tedavisi_kapak

ALKOL MADDE KULLANIM BOZUKLUKLARI İLE İLİŞKİLİ FİZİKSEL HASTALIKLAR

Yasemin Koçyiğit

Ankara Etlik Şehir Hastanesi, Psikiyatri Kliniği, Ankara, Türkiye

Koçyiğit Y. Alkol Madde Kullanım Bozuklukları ile İlişkili Fiziksel Hastalıklar. Doğan Bulut S, editör. Özel Gruplarda Alkol ve Madde Kullanım Bozuklukları ve Tedavisi. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2025. p.143-155.

ÖZET

Alkol ve madde bağımlılığı, biyopsikososyal sebep ve sonuçları olan remisyon ve nükslerle seyreden kişilerin fiziksel sağlıklarını, sosyal yaşam ve işlevselliklerini olumsuz yönde etkileyen oldukça zorlayıcı süreçlerdir. Alkol ve madde kullanım bozukluğu olan bireylerde ruhsal komorbiditeler yanısıra sıklıkla ciddi fiziksel sağlık sorunları yaşama ve birçok kronik hastalık geliştirme riski altında olduğu düşünülünce madde kullanım bozukluğu değerlendirmelerin titizlikle yapılmasını gerekliliği önem kazanmaktadır. Madde kullanım bozukluğunu değerlendirirken kullanılan madde/maddelerin ne olduğu, uygulama yolu, miktarı, maddenin kullanım süresi gibi değişkenler, olası ve beklenen sağlık sorunları, riskleri anlamak ve gerektiğinde spesifik tedavileri düzenleyebilmek açısından önemlidir. Alkol ve madde kullanım bozuklukları birçok ruhsal ve fiziksel hastalığın gelişmesine neden olabilirken, ruhsal ve fiziksel hastalıklara da riskli alkol madde kullanımı eşlik edebilmektedir. Alkol madde kötüye kullanımı çeşitli şekillerde fiziksel hastalıklara neden olmaktadır. Bu zararlar maddenin doğrudan bir sonucu olabildiği gibi (örneğin alkolün karaciğer sirozuna neden olması gibi), kullanılan maddenin etkisine bağlı komplikasyonlarla (örneğin metamfetaminin vazokonstriktör etkisi nedeniyle arteriyel hipertansiyon ve hipertansif kardiyomiyopatiye neden olması gibi) da ortaya çıkabilir. Ayrıca alkol madde kullanım bozukluğu olan kişilerin yaşam tarzı nedeniyle özbakımları azalabilir. Mevcut fiziksel hastalıklarına dair tedavi arayışında olmayabilirler. Gerek madde kullanımına gerekse eşlik eden ya da madde kullanımı ile tetiklenen komorbid hastalıklara yönelik tedavi uyumları olmayabilir. Tüm bu nedenlerle gerekli sağlık hizmetlerini alamayabilirler. Madde kullanım bozuklukları ve neden olduğu fiziksel hastalıkların birlikteliği, hastalık yükü ile beraber sağlık sistemine de getirdiği maliyetleri açısından oldukça zorlayıcıdır. Sağlık ihtiyaçları ise bağımlılık tedavisi ortamlarında yeterli bir şekilde ele alınamamaktadır. Alkol madde kullanımına yönelik tedavilerin yapılması kullanımlarıyla tetiklenen birçok olumsuz sağlık sonuçlarını da önleyecektir. Alkol madde bağımlılığı tedavisi çoklu basamaklardan oluşur ve yönetilebilmesi için multidisipliner ya da tüm tedavi ortamları arasında kademeli, entegre bir yaklaşım ve bakım sürekliliği gerektirir. Entegre model multidisipliner bir ekip tarafından kanıta dayalı müdahaleleri içeren hem alkol madde kötüye kullanımını hem de komorbid fiziksel ve ruhsal hastalıkları ele alan bir tedavi planını içermelidir.

Anahtar Kelimeler: Alkolizm; Madde kullanımına bağlı bozukluklar; Kronik hastalık; Eş zamanlı hastalık

Referanslar

  1. Yılmaz A, Can Y, Bozkurt M, Evren C. Alkol ve madde bağımlılığında remisyon ve depreşme. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 2013;6(3):243-256.
  2. Güleç G, Köşger F, Altan Eşsizoğlu A. DSM-5'te Alkol ve Madde Kullanım Bozuklukları Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry. 2015;7(4):448-460.
  3. Osborne B, Larance B, Ivers R, Deane FP, Robinson LD, Kelly PJ. Systematic review of guidelines for managing physical health during treatment for substance use disorders: Implications for the alcohol and other drug workforce. Drug Alcohol Rev. 2022;41(6):1367-1390. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  4. Thorpe K, Jain S, Joski P. Prevalence and spending associated with patients who have a behavioral health disorder and other conditions. Health Aff. 2017;36:124-132. [Crossref]  [PubMed]
  5. Substance Use Disorder Treatment for People With Co-Occurring Disorders: Updated 2020 [Internet]. Rockville (MD): Substance Abuse and Mental Health Services Administration (US); 2020. (Treatment Improvement Protocol (TIP) Series, No. 42.
  6. UNODC, WHO. International standards for the treatment of drug use disorders. 2020.
  7. Parekh Jai D, Jani V, Patel U, Aggarwal G, Thandra A, Arora R. Methamphetamine use is associated with increased risk of stroke and sudden cardiac death: Analysis of the Nationwide Inpatient Sample Database. JACC Cardiovasc Interv. 2018;11:S29-S. [Crossref]
  8. Jeynes KD, Gibson EL. The importance of nutrition in aiding recovery from substance use disorders: A review. Drug Alcohol Depend. 2017;179:229-39. [Crossref]  [PubMed]
  9. Nielsen LB, Johansen MO, Riddersholm SJ, Weinreich UM. The association between alcohol consumption and pulmonary function: a scoping review. Eur Respir Rev. 2024;33(172):230233. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  10. Rawla P, Devasahayam J. Mallory-Weiss Syndrome. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-.
  11. Rehm J, Gmel GE Sr, Gmel G, Hasan OSM, Imtiaz S, Popova S, et al. The relationship between different dimensions of alcohol use and the burden of disease-an update. Addiction. 2017;112(6):968-1001. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  12. Planas-Ballvé A, Grau-López L, Morillas RM, Planas R. Neurological manifestations of excessive alcohol consumption. Gastroenterol Hepatol. 2017;40(10):709-717. English, Spanish. [Crossref]
  13. Oscar-Berman M, Marinkovic K. Alcoholism and the brain: an overview. Alcohol Res Health. 2003;27(2):125-33. [PubMed]  [PMC]
  14. Gascón-Bayarri J. Encefalopatía de Wernicke en pacientes no alcohólicos: una serie de 8 casos. Neurología. 2011;26:540. [Crossref]  [PubMed]
  15. Vetreno RP, Hall JM, Savage LM. Alcohol-related amnesia and dementia: animal models have revealed the contributions of different etiological factors on neuropathology, neurochemical dysfunction and cognitive impairment. Neurobiol Learn Mem. 2011;96:596-608. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  16. Klockgether T. Sporadic ataxia with adult onset: classification and diagnostic criteria. Lancet Neurol. 2010;9:94-104. [Crossref]  [PubMed]
  17. Arora M, ElSayed A, Beger B, Naidoo P, Shilton T, Jain N, et al. The Impact of Alcohol Consumption on Cardiovascular Health: Myths and Measures. Glob Heart. 2022 Jul 22;17(1):45. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  18. Trevejo-Nunez G, Kolls JK, de Wit M. Alcohol Use As a Risk Factor in Infections and Healing: A Clinician's Perspec tive. Alcohol Res. 2015;37(2):177-84. [PubMed]  [PMC]
  19. Kara H. Kannabinoidlerin Kötüye Kullanımı. Ankara Med J, Vol. 17, Num. 4, 2017 [Crossref]
  20. Meier MH, Caspi A, R Knodt A, Hall W, Ambler A, Harrington H, et al. Long-Term Cannabis Use and Cognitive Reserves and Hippocampal Volume in Midlife. Am J Psychiatry. 2022;179(5):362-374. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  21. Scott JC, Slomiak ST, Jones JD, Rosen AFG, Moore TM, Gur RC. Association of Cannabis With Cognitive Functioning in Adolescents and Young Adults: A Systematic Review and Meta-analysis. JAMA Psychiatry. 2018;75(6):585-595. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  22. Theerasuwipakorn N, Prechawat S, Chokesuwattanaskul R, Siranart N, Marsukjai A, Thumtecho S, et al. Cannabis and adverse cardiovascular events: A systematic review and meta-analysis of observational studies. Toxicol Rep. 2023;10:537-543. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  23. Karila L, Roux P, Rolland B, Benyamina A, Reynaud M, Aubin HJ, et al. Acute and long-term effects of cannabis use: a review. Curr Pharm Des. 2014;20(25):4112-8. [Crossref]  [PubMed]
  24. Gajendran M, Sifuentes J, Bashashati M, McCallum R. Cannabinoid hyperemesis syndrome: definition, pathophysiology, clinical spectrum, insights into acute and long-term management. J Investig Med. 2020;68(8):1309-1316. [Crossref]  [PubMed]
  25. Rashid W, Patel V, Ravat V, Madireddy S, Jaladi PR, Tahir M, et al. Problematic Cannabis Use and Risk of Complications in Patients with Chronic Hepatitis C. Cureus. 2019;11(8):e5373. [Crossref]
  26. Aldington S, Harwood M, Cox B, Weatherall M, Beckert L, Hansell A, et al. Cannabis and Respiratory Disease Research Group. Cannabis use and risk of lung cancer: a case-control study. Eur Respir J. 2008;31(2):280-6. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  27. Bellocchio L, Inchingolo AD, Inchingolo AM, Lorusso F, Malcangi G, Santacroce L, et al. Cannabinoids Drugs and Oral Health-From Recreational Side-Effects to Medicinal Purposes: A Systematic Review. Int J Mol Sci. 2021;22(15):8329. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  28. Petersen M, Garg U, Ketha H. Hallucinogens-psychedelics and dissociative drugs. Toxicology Cases for the Clinical and Forensic Laboratory, 2020. 295-303. [Crossref]  [PubMed]
  29. Sabak M, Zengin S, Yıldız AF. Serotonin sendromu. Yıldırım C, editör. Acil Toksidromlar/Toksik Sendromlar. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2023:62-65.
  30. Beckley JT, Woodward JJ. Volatile solvents as drugs of abuse: focus on the cortico-mesolimbic circuitry. Neuro psychopharmacology. 2013;38(13):2555-67. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  31. Tormoehlen LM, Tekulve KJ, Nañagas KA. Hydrocarbon toxicity: A review. Clin Toxicol (Phila). 2014;52(5):479-89. [Crossref]  [PubMed]
  32. Yücel M, Takagi M, Walterfang M, Lubman DI. Toluene misuse and long-term harms: a systematic review of the neuropsychological and neuroimaging literature. Neurosci Biobehav Rev. 2008;32(5):910-26. [Crossref]  [PubMed]
  33. Boztaş M, Arısoy Ö. Inhalant Dependence and its Medical Consequences Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry 2010; 2(4):516-531.
  34. Khademi H, Kamangar F, Brennan P, Malekzadeh R. Opioid Therapy and its Side Effects: A Review. Arch Iran Med. 2016;19(12):870-876.
  35. Wojtasik-Bakalarz K, Woroń J, Siwek M. Adverse effects of opioid analgesics from the central nervous system, Palliat Med Pract 2021;15(3):241-247.
  36. Jungquist CR, Flannery M, Perlis ML, Grace JT. Relationship of chronic pain and opioid use with respiratory disturbance during sleep. Pain Manag Nurs. 2012;13(2):70-9. [Crossref]  [PubMed]
  37. Uğurlu TT, Güvendik C, Ateşci F. Bir AMATEM Kliniğinde Yatan Opioid Bağımlısı Hastalarda HCV Enfeksiyonu ve Tedavi Oranları Bağımlılık Dergisi Journal of Dependence | 2020;21(2):108-114.
  38. Baldo B, Pham N. Histamine-Releasing and Allergenic Properties of Opioid Analgesic Drugs: Resolving the Two. Anaesthesia and intensive care. 2012.40. 216-35. [Crossref]  [PubMed]
  39. Lee M, Silverman SM, Hansen H, Patel VB, Manchikanti L. A comprehensive review of opioid-induced hyperalgesia. Pain Physician. 2011;14(2):145-61. [Crossref]  [PubMed]
  40. Vishwakarma S. Sedatives and Hypnotics. 2023.
  41. Adarkar S. Substance Use Disorders: Handbook for Physicians Acute and chronic effects o f psychoactive substances, 2013:14-25.
  42. Huang YH, Pan MH, Yang HI. The association between Gabapentin or Pregabalin use and the risk of dementia: an analysis of the National Health Insurance Research Database in Taiwan. Front Pharmacol. 2023;14:1128601. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  43. Li Y, Kong D, Bi K, Luo H. Related Effects of Methamphetamine on the Intestinal Barrier via Cytokines, and Potential Mechanisms by Which Methamphetamine May Occur on the Brain-Gut Axis. Front Med (Lausanne). 2022;9:783121. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  44. Edinoff AN, Nix CA, McNeil SE, Wagner SE, Johnson CA, Williams BC, et al. Prescription Stimulants in College and Medical Students: A Narrative Review of Misuse, Cognitive Impact, and Adverse Effects. Psychiatry International. 2022;3(3):221-235. [Crossref]
  45. Chomchai C, Chomchai S. Global patterns of methamphetamine use. Curr Opin Psychiatry. 2015.28:269-74. [Crossref]  [PubMed]
  46. Lappin JM, Darke S, Farrell M. Stroke and methamphetamine use in young adults: a review. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 2017;88(12):1079-1091. [Crossref]  [PubMed]
  47. O'Keefe EL, Dhore-Patil A, Lavie CJ. Early-Onset Cardiovascular Disease From Cocaine, Amphetamines, Alcohol, and Marijuana. Can J Cardiol. 2022;38(9):1342-1351. [Crossref]  [PubMed]
  48. Charoenpong P, Dhillon N, Murnane K, Goeders N, Hall N, Keller C, et al. Methamphetamine-associated pulmonary arterial hypertension: data from the national biological sample and data repository for pulmonary arterial hypertension (PAH Biobank). BMJ Open Respir Res. 2023;10(1):e001917. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  49. Hittner JB. Meta-analysis of the association between methamphetamine use and high-risk sexual behavior among heterosexuals. Psychol Addict Behav. 2016;30(2):147-57. [Crossref]  [PubMed]
  50. Edinoff AN, Kaufman SE, Green KM, Provenzano DA, Lawson J, Cornett EM, et al. Methamphetamine Use: A Narrative Review of Adverse Effects and Related Toxicities. Health Psychol Res. 2022;10(3):38161. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  51. Butler AJ, Rehm J, Fischer B. Health outcomes associated with crack-cocaine use: Systematic review and meta-analyses. Drug Alcohol Depend. 2017;180:401-416. [Crossref]  [PubMed]
  52. Koppel BS, Samkoff L, Daras M. Relation of cocaine use to seizures and epilepsy. Epilepsia. 1996;37(9):875-8. [Crossref]  [PubMed]
  53. Rendon LF, Malta S, Leung J, Badenes R, Nozari A, Bilotta F. Cocaine and Ischemic or Hemorrhagic Stroke: A Systematic Review and Meta-Analysis of Clinical Evidence. J Clin Med. 2023;12(16):5207. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  54. Frazer KM, Richards Q, Keith DR. The long-term effects of cocaine use on cognitive functioning: A systematic critical review. Behav Brain Res. 2018;348:241-262. [Crossref]  [PubMed]
  55. Asser A, Taba P. Psychostimulants and movement disorders. Front Neurol. 2015;6:75. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  56. Vidyasankar G, Souza C, Lai C, Mulpuru S. A severe com plication of crack cocaine use. Can Respir J 2015; 22:77-9. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  57. Carlin N, Nguyen N, DePasquale JR. Multiple gastrointestinal complications of crack cocaine abuse. Case Rep Med. 2014;2014:512939. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  58. Pastor A, Conn J, Teng J, O'Brien CL, Loh M, Collins L, et al. Alcohol and recreational drug use in young adults with type 1 diabetes. Diabetes Res Clin Pract. 2017;130:186-195. [Crossref]  [PubMed]
  59. Moreno-Artero E, Querol-Cisneros E, Rodríguez-Garijo N, Tomás-Velázquez A, Antoñanzas J, Secundino F,et al. Mucocutaneous manifestations of cocaine abuse: a review. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2018;32(9):1420-1426. [Crossref]  [PubMed]
  60. Melo CAA, Guimarães HRG, Medeiros RCF, Souza GCA, Santos PBDD, Tôrres ACSP. Oral changes in cocaine abusers: an integrative review. Braz J Otorhinolaryngol. 2022;88(4):633-641. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]