ÖZEL GRUPLARDA ALKOL VE MADDE KULLANIM BOZUKLUKLARI VE TEDAVİSİ

Ozel_Gruplarda_Alkol_ve_Madde_Kullanimi_Bozukluklari_ve_Tedavisi_kapak

ALKOL VE MADDE KULLANIM BOZUKLUKLARINDA GRUP TERAPİLERİ

Başak Şahin

Ankara Etlik Şehir Hastanesi, Psikiyatri Kliniği, Ankara, Türkiye

Şahin B. Alkol ve Madde Kullanım Bozukluklarında Grup Terapileri. Doğan Bulut S, editör. Özel Gruplarda Alkol ve Madde Kullanım Bozuklukları ve Tedavisi. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2025. p.187-195.

ÖZET

Alkol ve madde kullanım bozukluğu, bireylerin işlevselliğinde ciddi bozulmalara yol açan bir durum olup, tekrarlayıcı kullanım, tolerans geliştirme, yoksunluk belirtileri ve başarısız bırakma girişimleri gibi özelliklerle karakterizedir. Alkol ve madde kullanım bozukluğunun tedavisinde detoksifikasyon ve sürdürüm olmak üzere iki aşama vardır. Psikososyal tedaviler, sürdürüm aşamasında önemli rol oynamaktadır. Bu tedaviler, bağımlılık davranışlarının yerine sağlıklı alışkanlıklar geliştirmeyi ve relapsı önlemeye yönelik beceriler kazandırmayı amaçlar. Alkol ve madde kullanım bozukluğunda grup terapileri, sürdürüm tedavisinde bir çok açıdan önemli bir noktada yer almaktadır.

Grup terapilerinin avantajları arasında sosyal destek ve aidiyet hissi, damgalanmayı azaltma, perspektif kazanma ve beceri geliştirme yer alır. Bireyler, grup ortamında yalnız olmadıklarını hissederek bir destek ağı oluşturur. Ayrıca, damgalanmanın yaygın olduğu bağımlılık durumlarında utanma ve suçluluk duyguları hafifler. Grup dinamikleri, farklı bakış açıları sunarak sorunlara çözüm üretmeye yardımcı olur ve sosyal beceriler ile sağlıklı sınır koyma yeteneklerinin gelişmesini destekler. Maliyet-etkinlik açısından grup terapilerinin, bireysel terapilere kıyasla daha üstün olduğunu gösteren veriler vardır.

Bilişsel Davranışçı Grup Terapileri (BDGT), bağımlılıkla mücadelede etkili bir yöntemdir. BDGT, işlevsiz düşünce kalıplarını değiştirmeyi, riskli durumlarla başa çıkma becerileri kazandırmayı ve tekrarlama riskini azaltmayı hedefler. Alkol ve madde bağımlılığında uygulanan grup terapi seansları genellikle 6-12 kişilik gruplar halinde, genellikle 8-20 seanstan oluşan program halinde uygulanır. Seanslarda bireysel terapiye benzer olarak psikoeğitim, bilişsel yeniden yapılandırma, davranışsal tekniklerin uygulanması gibi adımlar yer alır. Kişiler arası iletişimi artırma ve sosyal becerileri geliştirme, grup terapisine özgü kazanımlardır. Araştırmalar, BDGT’nin relaps oranlarını azalttığını ve bağımlılık tedavisinde etkili olduğunu göstermektedir.

Kendine yardım grupları,gönüllülük esasına dayalı olan ve benzer sorunları yaşayan kişilerden oluşan gruplardır. Özellikle Adsız Alkolikler (AA), bireylerin alkol bağımlılığı ile mücadele sürecinde önemli bir destek sunar. AA’nın 12 Basamak Programı, bireylerin bağımlılığı kabullenip manevi bir uyanış yaşamalarını ve başkalarına yardım ederek iyileşmelerini sağlar. Alkol ve madde kullanım bozukluklarında grup terapileri, bireylerin bağımlılık sorunlarıyla mücadele ederken güçlü bir sosyal destek mekanizması oluşturarak kişinin uzun vadeli bağımlılıkla mücadele etmesine katkıda bulunur.

Anahtar Kelimeler: Alkolizm; Madde kullanımına bağlı bozukluklar; Psikoterapi; Grup

Referanslar

  1. APA. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition, Test Revision (DSM-5-TR).Washington DC: American Psychiatric Assosiation, 2022.
  2. Margolis RD, Zweben JE. Treating Patients with Alcohol and Other Drug Problems: An Integrated Approach. Washington, DC: American Psychological Association. 1998. [Crossref]
  3. Yalom ID. The Theory and Practice of Group Psychotherapy. 4th ed. New York: Basic Books; 1995.
  4. Yalom ID, Leszcz M. The Theory and Practice of Group Psychotherapy. 5th ed. New York: Basic Books; 2005.
  5. Corey G, Corey MS. Group Psychotherapy. Belmont, CA: Brooks/Cole; 2016.
  6. Weiss RD, Jaffee WB, de Menil VP, Cogley CB. Group therapy for substance use disorders: what do we know? Harv Rev Psychiatry. 2004;12(6):339-350. [Crossref]  [PubMed]
  7. Graham K, Annis HM, Brett PJ, Venesoen P. A controlled field trial of group vs individual cognitive-behavioural training for relapse prevention. Addiction. 1996;91(8):11271139. [Crossref]  [PubMed]
  8. Schmitz JM, Oswald LM, Jacks SD, et al. Relapse prevention treatment for cocaine dependence: group vs individual format. Addict Behav. 1997;22(3):405-418. [Crossref]  [PubMed]
  9. Marques AC, Formigoni ML. Comparison of individual and group cognitive-behavioral therapy for alcohol and/or drug dependent patients. Addiction. 2001;96(6):835-846. [Crossref]  [PubMed]
  10. Sobell LC, Sobell MB, Agrawal S. Randomized controlled trial of a cognitive-behavioral motivational intervention in a group versus individual format for substance use disorders. Psychol Addict Behav. 2009;23(4):672-683. [Crossref]  [PubMed]
  11. Coco GL, Melchiori F, Oieni V, et al. Group treatment for substance use disorder in adults: a systematic review and meta-analysis of randomized-controlled trials. J Subst Abuse Treat. 2019;99:104-116. [Crossref]  [PubMed]
  12. Marlatt GA, Gordon JR. Relapse Prevention: Maintenance Strategies in the Treatment of Addictive Behaviors. New York: Guilford Press; 1985.
  13. Bandura A. Social Foundations of Thought and Action: A Social Cognitive Theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall; 1986.
  14. Leahly RL. Bilişsel Terapi ve Uygulamaları (H. Hacak, Çev.). İstanbul: Litera Yayıncılık; 2004.
  15. Beck AT, Wright FD, Newman CF, Liese BS. Cognitive Therapy of Substance Abuse. New York: The Guilford Press; 1993. [Crossref]
  16. Yıldırım ZE, Sütcü ST. Madde ile ilişkili bozuklukların tedavisinde bilişsel davranışçı grup terapisi etkililiği: sistematik bir gözden geçirme. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 2016;8(1):108-128. [Crossref]
  17. Yeşildal A, Oğuz G, Güven M, Sungur MZ, Üstünuçar İ. Sigara bağımlılığı tedavisinde bilişsel davranışçı grup terapisi. Bağımlılık Dergisi. 2014;15(2):76-84.
  18. Hussin H, Alias NSB, Othman MH, Abd Razak N. The effects of cognitive behavioural therapy group intervention on self-esteem among drug users based on age. J Asian Sci Res. 2014;4(11):618-626.
  19. Carroll KM, Onken LS. Behavioral therapies for drug abuse. Am J Psychiatry. 2005;162(8):1452-1460. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  20. George WH. Marlatt and Gordon's Relapse Prevention Model: A cognitive-behavioral approach to understanding and preventing relapse. In: Relapse: Conceptual, Research and Clinical Perspectives. 1989:125-152.
  21. McHugh RK, Weiss RD. Alcohol use disorder and depressive disorders. Alcohol Res. 2019;40(1):1. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  22. Ait-Daoud N, Johnson BA, Prihoda TJ, Hargita ID. Combining ondansetron and naltrexone reduces craving among biologically predisposed alcoholics: preliminary clinical evidence. Psychopharmacology (Berl). 2001;154(1):23-27. [Crossref]  [PubMed]
  23. Türkcan A, Coşkun B, İlem E, Çakmak D. Alkol bağımlılarında bir tedavi programının 3 aylık izlem sonuçları. Bağımlılık Dergisi. 2001;2(1):30-33.
  24. General Service Office of Alcoholics Anonymous. A.A. Fact File. Accessed December 23, 2017.
  25. Project MATCH Research Group. Project MATCH secondary a priori hypotheses. Addiction. 1997;92(12):1671-1698. [Crossref]
  26. Timko C, DeBenedetti A, Billow R. Intensive referral to 12-Step self-help groups and 6-month substance use disorder outcomes. Addiction. 2006;101(5):678-688. [Crossref]  [PubMed]
  27. Wells EA, Peterson PL, Gainey RR, Hawkins JD, Catalano RF. Outpatient treatment for cocaine abuse: a controlled comparison of relapse prevention and twelve-step approaches. Am J Drug Alcohol Abuse. 1994;20(1):1-17. [Crossref]  [PubMed]
  28. Brown S. Giriş. In: Yalom ID, ed. Alkolizm Terapisi. 2nd ed. İstanbul: Prestij Yayınları; 2012:13-37.
  29. Yıldız, A. Dünyada ve Türkiye'de Adsız Alkolikler. Bağım lılık dergisi. 2021;22(2):187-207. [Crossref]
  30. Mankowski ES, Humphreys K, Moos RH. Individual and contextual predictors of involvement in twelve-step self-help groups after substance abuse treatment. Am J Community Psychol. 2001;29(4):537-563. [Crossref]  [PubMed]
  31. Kelly JF, Humphreys K, Ferri M. Alcoholics Anonymous and other 12-step programs for alcohol use disorder. Cochrane Database Syst Rev. 2020;3(3):CD012880. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]