AKUT AORT SENDROMLARI

AkutAortSendromlariKapak

AORT PATOLOJİLERİNE BAĞLI ORGAN İSKEMİLERİ

Işıl Çüçen Dayı

Serbest Hekim , Kalp Damar Cerrahisi, Ağrı, Türkiye

Çüçen Dayı I. Aort Patolojilerine Bağlı Organ İskemileri. Ünlü Y, editör. Akut Aort Sendromları. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2025. p.99-108.

ÖZET

Aort diseksiyonları ve anevrizmaları, iki yüzyılı aşkın süredir hekimlerin ilgisini çekmeye devam etmekte olup, akut tip A aort diseksiyonu (ATAAD) günümüzde de en yıkıcı kardiyovasküler acillerden biri olarak öne çıkmaktadır. Bu hastalar genellikle eksiksiz preoperatif değerlendirme yapılmadan ve hemodinamik açıdan instabil durumda ameliyata alınmakta, bu da cerrahi yönetimi acil ve teknik olarak son derece zorlu hale getirmektedir. Cerrahiye rağmen hastane mortalitesi %10-35 arasında bildirilmiş, morbidite oranları ise daha yüksek bulunmuştur. Özellikle ameliyat sonrası kanama sık karşılaşılan bir durum olup, uzun sütür hatları, yalancı lümenin geniş yüzey alanı, hipotermi, trombosit disfonksiyonu ve yaygın damar içi koagülopati nedeniyle masif transfüzyon ve yeniden eksplorasyon ihtiyacı doğabilmektedir. ATAAD’ın en ağır komplikasyonlarından biri malperfüzyon sendromlarıdır ve olguların %20-30’unda görülerek rüptürden sonra ikinci en sık ölüm nedeni olmaktadır. Bu sendromlar koroner, serebral, spinal, mezenterik, renal veya periferik dolaşımı tutabilir. Koroner malperfüzyon %10-15 oranında görülür ve elektrokardiyografik değişiklikler ile troponin yüksekliği nedeniyle akut koroner sendromu taklit ederek yanlış tanıya yol açabilir. Serebral malperfüzyon yaklaşık %10 oranında saptanmakta, inme veya koma ile seyredebilmekte ve gecikmiş cerrahiye rağmen nörolojik iyileşme olasılığı mevcuttur. Spinal malperfüzyon nadir olup paraplejiye neden olabilirken, renal malperfüzyon olguların yaklaşık beşte birinde akut böbrek hasarına yol açmaktadır. Ekstremite iskemisi %10 civarında görülmekte ve çoğunlukla kollateral dolaşım nedeniyle tolere edilebilse de sistemik komplikasyonlarla ilişkilidir. Mezenterik malperfüzyon ise %4-6 oranında ortaya çıkmakta ve mortalitesi %40’ın üzerinde seyretmektedir. Uluslararası Akut Aort Diseksiyonu Kayıt Sistemi (IRAD) verileri, nabız defisitleri ve hipotansiyonun erken mortalitenin güçlü öngördürücüleri olduğunu göstermektedir. Malperfüzyon tedavisinde öncelikle organ reperfüzyonu mu yoksa santral aort onarımı mı yapılması gerektiği tartışmalı olsa da, mevcut veriler erken aort onarımının sağkalımı artırmada temel tedavi yöntemi olduğunu ortaya koymaktadır. Sonuç olarak, malperfüzyonla komplike ATAAD olguları en yüksek risk grubunu oluşturmakta ve özellikle mezenterik iskemi varlığında sonuçlar son derece kötü seyretmektedir. Ancak klinik özellikler, malperfüzyon tipi ve cerrahi zamanlaması dikkate alınarak bireyselleştirilmiş tedavi stratejileri sağkalım için en uygun yaklaşımı sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Tip A aort diseksiyonu; Malperfüzyon sendromu; Cerrahi sonuçlar; Aort onarımı

Referanslar

  1. Arslan Ü, Jalalzai I. A Narrative Review of Biomarkers and Imaging in the Diagnosis of Acute Aortic Syndrome. Diagnostics (Basel). 2025 Jan 14;15(2):183. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  2. Crawford ES, Kirklin JW, Naftel DC, Svensson LG, Coselli JS, Safi HJ. Surgery for acute dissection of ascending aorta. Should the arch be included? J Thorac Cardiovasc Surg. 1992;104(1):46-59. [Crossref]
  3. Fann JI, Smith JA, Miller DC, Mitchell RS, Moore KA, Grunkemeier G, et al. Surgical management of aortic dissection during a 30-year period. Circulation. 1995;92(9 Suppl):II113-21. [Crossref]  [PubMed]
  4. Kazui T, Washiyama N, Bashar AH, Terada H, Suzuki T, Ohkura K, et al. Surgical outcome of acute type A aortic dissection: analysis of risk factors. Ann Thorac Surg. 2002;74(1):75-81. [Crossref]  [PubMed]
  5. Robich MP, Koch CG, Johnston DR, Schiltz N, Chandran Pillai A, Hussain ST, et al. Trends in blood utilization in United States cardiac surgical patients. Transfusion. 2015;55(4):805-14. [Crossref]  [PubMed]
  6. Mora Mangano CT, Neville MJ, Hsu PH, Mignea I, King J, Miller DC. Aprotinin, blood loss, and renal dysfunction in deep hypothermic circulatory arrest. Circulation. 2001;104(12 Suppl 1):I276-81. [Crossref]  [PubMed]
  7. Zindovic I, Sjogren J, Bjursten H, Bjorklund E, Herou E, Ingemansson R, et al. Predictors and impact of massive bleeding in acute type A aortic dissection. Interact Cardiovasc Thorac Surg. 2017;24(4):498-505. [Crossref]  [PubMed]
  8. Yang B, Patel HJ, Williams DM, Dasika NL, Deeb GM. Management of type A dissection with malperfusion. AnnCardiothorac Surg. 2016;5(4):265-74. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  9. Geirsson A, Szeto WY, Pochettino A, McGarvey ML, Keane MG, Woo YJ, et al. Significance of malperfusion syndromes prior to contemporary surgical repair for acute type A dissection: outcomes and need for additional revascularizations. Eur J Cardiothorac Surg. 2007;32(2):255-62. [Crossref]  [PubMed]
  10. Lawton JS. Acute type A aortic dissection 101. J Thorac Cardiovasc Surg. 2015;150(4):769-70. [Crossref]
  11. Lawton JS, Moon MR, Liu J, Koerner DJ, Kulshrestha K, Damiano RJ Jr, et al. The profound impact of combined severe acidosis and malperfusion on operative mortality in the surgical treatment of type A aortic dissection. J ThoracCardiovasc Surg. 2018;155(3):897-904. [Crossref]  [PubMed]
  12. Mehta RH, Suzuki T, Hagan PG, Bossone E, Gilon D, Llovet A, et al. Predicting death in patients with acute type Aaortic dissection. Circulation. 2002;105(2):200-6. [Crossref]  [PubMed]
  13. Deeb GM, Williams DM, Bolling SF, Quint LE, Monaghan H, Sievers J, et al. Surgical delay for acute type A dissection with malperfusion. Ann Thorac Surg. 1997;64(6):1669-75. discussion 75-7. [Crossref]  [PubMed]
  14. Kamman AV, Yang B, Kim KM, Williams DM, Michael Deeb G, Patel HJ. Visceral malperfusion in aortic dissection: the Michigan experience. Semin Thorac Cardiovasc Surg. 2017;29(2):173-8. [Crossref]
  15. Rodriguez R, Robich MP, Plate JF, Trooskin SZ, Sellke FW. Gastrointestinal complications following cardiac surgery:a comprehensive review. J Card Surg. 2010;25(2):188-97. [Crossref]
  16. Henke PK, Williams DM, Upchurch GR Jr, Proctor M, Cooper JV, Fang J, et al. Acute limb ischemia associated with type B aortic dissection: clinical relevance and therapy. Surgery. 2006;140(4):532-9. discussion 9-40. [Crossref]
  17. Hagan PG, Nienaber CA, Isselbacher EM, et al. The International Registry of Acute Aortic Dissection (IRAD): new insights into an old disease. JAMA. 2000;283:897-903. [Crossref]  [PubMed]
  18. Bossone E, Rampoldi V, Nienaber CA, et al. Usefulness of pulse defcit to predict in-hospital complications and mortality in patients with acute type A aortic dissection. Am J Cardiol. 2002;89:851-5. [Crossref]  [PubMed]
  19. Tsai TT, Bossone E, Isselbacher EM, et al. Clinical characteristics of hypotension in patients with acute aortic dissection. Am J Cardiol. 2005;95:48-52. [Crossref]  [PubMed]
  20. Bonser RS, Ranasinghe AM, Loubani M, et al. Evidence, lack of evidence, controversy, and debate in the provision and performance of the surgery of acute type A aortic dissection. J Am Coll Cardiol. 2011;58:2455-74. [Crossref]  [PubMed]
  21. Tanaka H, Okada K, Yamashita T, et al. Surgical results of acute aortic dissection complicated with cerebral malperfusion. Ann Thorac Surg. 2005;80:72-6. [Crossref]  [PubMed]
  22. Estrera AL, Garami Z, Miller CC, et al. Acute type A aortic dissection complicated by stroke: can immediate repair be performed safely? J Thorac Cardiovasc Surg. 2006;132:1404-8. [Crossref]  [PubMed]
  23. Morimoto N, Okada K, Okita Y. Lack of neurologic improvement after aortic repair for acute type A aortic dissection com plicated by cerebral malperfusion: predictors and association with survival. J Thorac Cardiovasc Surg. 2011;142:1540-4. [Crossref]  [PubMed]
  24. Tsukube T, Hayashi T, Kawahira T, et al. Neurological outcomes after immediate aortic repair for acute type A aortic dissection complicated by coma. Circulation. 2011;124:S163-7 [PubMed]
  25. Di Eusanio M, Trimarchi S, Patel HJ, et al. Clinical presentation, management, and short-term outcome of patients with type A acute dissection complicated by mesenteric malperfusion: observations from the International Registry of Acute Aortic Dissection. J Thorac Cardiovasc Surg. 2013;145:38590.e1 [PubMed]
  26. Howard TJ, Plaskon LA, Wiebke EA, et al. Nonocclusive mesenteric ischemia remains a diagnostic dilemma. Am J Surg. 1996;171:405-8. [Crossref]  [PubMed]
  27. Czerny M, Schoenhoff F, Etz C, et al. The Impact of PreOperative Malperfusion on Outcome in Acute Type A Aortic Dissection: Results From the GERAADA Registry. J Am Coll Cardiol. 2015;65:2628-35. [Crossref]  [PubMed]
  28. Girdauskas E, Kuntze T, Borger MA, et al. Surgical risk of preoperative malperfusion in acute type A aortic dissection. J Thorac Cardiovasc Surg. 2009;138:1363-9. [Crossref]  [PubMed]
  29. Di Eusanio M, Patel HJ, Nienaber CA, et al. Patients with type A acute aortic dissection presenting with major brain injury: should we operate on them? J Thorac Cardiovasc Surg. 2013;145:S213-21.e1. [Crossref]  [PubMed]
  30. Lauterbach SR, Cambria RP, Brewster DC, et al. Contemporary management of aortic branch compromise resulting from acute aortic dissection. J Vasc Surg. 2001;33:1185-92. [Crossref]  [PubMed]
  31. Crawford TC, Beaulieu RJ, Ehlert BA, Ratchford EV, Black JH 3rd. Malperfusion syndromes in aortic dissections. Vasc Med. 2016;21:264-73. [Crossref]  [PubMed]
  32. Medalion B, Bder O, Cohen AJ, Hauptman E, Schachner A. Delayed postoperative paraplegia complicating repair of type A dissection. Ann Thorac Surg. 2001;72:1389-91.
  33. Di Eusanio M, Trimarchi S, Patel HJ, et al. Clinical presentation, management, and short-term outcome of patients with type A acute dissection complicated by mesenteric malperfusion: observations from the International Registry of Acute Aortic Dissection. J Thorac Cardiovasc Surg. 2013;145:385390.e1. [Crossref]  [PubMed]
  34. Perera NK, Galvin SD, Seevanayagam S, Matalanis G. Optimal management of acute type A aortic dissection with mesenteric malperfusion. Interact Cardiovasc Thorac Surg. 2014;19:290-4. [Crossref]  [PubMed]
  35. Estrera AL, Huynh TTT, Porat EE, Miller CC 3rd, Smith JJ, Saf HJ. Is acute type A aortic dissection a true surgical emergency? Semin Vasc Surg. 2002;15:75-82. [Crossref]  [PubMed]
  36. Yang B, Norton EL, Rosati CM, et al. Managing patients with acute type A aortic dissection and mesenteric malperfusion syndrome: 20-year experience. J Thorac Cardiovasc Surg. 2019;158:675-687.e4. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  37. Evangelista A, Isselbacher EM, Bossone E, et al. Insights from the International Registry of Acute Aortic Dissection. A 20-year experience of collaborative clinical research. Circulation. 2018;137:1846-1860. [Crossref]  [PubMed]
  38. LeMaire SA, Russel L. Epidemiology of thoracic aortic dissection. Nat Rev Cardiol. 2011;8:103–13 [PubMed]