ÇOCUKLUK ÇAĞINDA KALÇA AĞRISI NEDENLERİ

Mustafa Orhan Duyar

Kayseri Şehir Hastanesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Kliniği, Kayseri, Türkiye

Duyar MO. Çocukluk Çağında Kalça Ağrısı Nedenleri. Çalış M, Talay Çalış H ed. Ağrıda Odak Noktası Kalça. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2025. p.41-54.

ÖZET

Eklem ağrısı çocuklarda ve adölesan yaş grubunda izlenen en sık semptomların başında gelir. Pediatristler, ortopedistler ve fizik tedavi uzmanları başta olmak üzere her alandan hekim çocuklardaki eklem ağrısı şikayeti ile karşı karşıya kalır. Bu şikayetlerin büyük kısmını yıllık insidansı 148,1/100.000 ile kalça ağrısı oluşturmaktadır. Çocuklar kalça eklem ağrısı sebebiyle kimi zaman aksayarak yürür, kimi zaman yük kaldırmada isteksiz ve zayıf kalırlar. Çocuklardaki kalça ağrısını sebebe yönelik tedavi etmek gelecekteki istenmeyen sonuçların önlenmesi açısından son derece önem arz eder. Hedeflenen tedavi ve beklenen prognoz süreci kalça eklem ağrısına sebep olan altta yatan hastalık ile birebir ilişki- lidir. Tanıda gecikme ya da tedavide yetersizlik geri dönüşü mümkün olmayan hasara yol açabilir. Bu nedenle pediatrik kalça eklemi ağrısı ayırıcı tanısında her zaman sistematik bir yaklaşım sergilemek gereklidir.

Çocukluk çağında kalça ağrısı sıklıkla gelişimsel anormalliklere bağlı belirtileri içerir. Pediatrik grupta yaşa bağlı farklılık gösteren tanı dağılımı ve kas-iskelet sistemi dışında da izlenen yansıyan ağrı paternleri tanısal zorluk sebepleri olarak karşımıza çıkar. Yine iskelet sisteminin olgunlaşmamış karmaşık anatomisi de çocukluk çağında kalça ağrısı etyolojisi açısından hassasiyetle yaklaşılması gereken faktörler arasındadır. Her ne kadar kronik zeminde aşırı kullanım ve akut travmatik etkenler yetişkin yaş grubu ile benzerlik gösterse de pediatrik kalça ağrılarını yaş ve neden çerçevesinde özel olarak ele almak daha doğru olacaktır.

Çocukluk çağı kalça ağrılarının etyolojisi yaş ile birlikte değerlendirildiğinde; osteomiyelit, neoplastik durumlar, travmaya sekonder kırıklar ve hassasiyetler ile septik artrit sıklığı değişse de her yaş grubu için düşünülmesi gereken durumlardır. 0-4 yaş aralığındaki çocuklar için ağrıyı lokalize etmek zordur. Bu yaş grubunda sıklıkla ağırlık taşımayı reddetme ve ağrıyan vücut bölgesini aktif kullanmada isteksizlik gözlenir. Bu grupta tanı almamış gelişimsel kalça displazisi (GKD), travmaya sekonder yaralanma, kalçanın geçici sinoviti öncelikle akla gelmelidir. 4-10 yaş grubu çocuklarda Legg Calve Perthes (Perthes) hastalığı, juvenil idiyopatik artrit (JIA) ve geçici sinovit üzerinde durulacak ayırıcı tanılardır. Adölesan çocuklarda, yaygın nedenleri arasında femur başı epifiz kayması (FBEK) ve spor yaralanmaları yer almaktadır. Kalça, pelvik yapılar ve karın kasları yakın bir ilişki durumundadır. Bu yüzden kalça eklemine yönelik anamnez ve fizik muayenenin yanında hem sistemik sorgulama yapılmalı hem de ürolojik, gastrointestinal, jinekolojik sebepler gözden geçirilmelidir. Pediatrik hastalarda kalça ağrısı sebepleri kaynaklandığı orijine göre de sınıflandırılabilir. Buna göre ortopedik/ mekanik sebeplerden kaynaklanan kalça ağrıları, inflamatuar ve enfeksiyon kaynaklı durumlara bağlı gelişen kalça ağrıları ve neoplastik sürece sekonder gelişen kalça ağrıları olarak üst başlıklarda toplamak mümkündür. Çocukluk çağında kalça ağrısı sebepleri etyolojisi gereği çok çeşitli sebeplere ve geniş bir tanı yelpazesine sahiptir. Bu yazıda pediatrik yaş grubu açısından sık görülen kalça ağrısı sebeplerinden bahsedilmektedir.

Anahtar Kelimeler: Kalça çıkığı; Kalça eklemi; Legg-Calve-Perthes hastalığı; Artrit; Enfeksiyöz; Femur başı nekrozu; Femoroasetabuler sıkışma

Referanslar

  1. Krul, M., van der Wouden, J. C., Schellevis, F. G., van Suijlekom-Smit, L. W., & Koes, B. W. Acute non-traumatic hip pathology in children: incidence and presentation in family practice. Family practice, 2010, 27(2), 166-170. [Crossref]  [PubMed]
  2. Yagdiran, A., Zarghooni, K., Semler, J. O., & Eysel, P. Hip pain in children. Deutsches Ärzteblatt international, 2020, 117(5), 72. [Crossref]  [PMC]
  3. National Institute for Health and Care Excellence. Clinical knowledge summaries: acute childhood limp. 2020. [Link]
  4. Hilal, Y., Vesile, E., Bülent, A., & Özge, M. A. Retrospective Evaluation of Children Presenting with Joint Pain. Journal of Child, 2022, 22(3), 229-235. [Link]
  5. Schroeder, P. B., Nicholes, M. A., & Schmitz, M. R. Hip injuries in the adolescent athlete. Clinics in sports medicine, 2021, 40(2), 385-398. [Crossref]  [PubMed]
  6. Jain, N., Sah, M., Chakraverty, J., Evans, A., & Kamath, S. Radiological approach to a child with hip pain. Clinical Radiology, 2013, 68(11), 1167-1178. [Crossref]  [PubMed]
  7. Knobloch, A. C., Kim, A. R., Babo, K. R., McCall, S. J., & Covey, C. J. Managing Pediatric Hip Pain Patients with Precision. Current Sports Medicine Reports, 2024, 23(9), 316-324. [Crossref]  [PubMed]
  8. Eksioglu, A. S., & Şahap, S. K. Kalça Ağrısı Nedeniyle Tetkik Edilen Çocuklarda Manyetik Rezonans Görüntülemenin Yeri. Turkish Journal of Pediatric Disease, 2021, 15(6), 513-517. [Crossref]
  9. Covey, C. J., Knobloch, A. C., & Kim, A. R. Hip Pain in an Athlete. Current Sports Medicine Reports, 2023, 22(9), 313-319. [Crossref]  [PubMed]
  10. Köse, N., Ömeroğlu, H., & Dağlar, B. Gelişimsel Kalça Displazisi Ulusal Erken Tanı ve Tedavi Programı. Totbid Pediatrik Ortopedi Derneği, 2010, 2-19. [Link] f
  11. Kolb, A., Chiari, C., Schreiner, M., Heisinger, S., Willegger, M., Rettl, G., & Windhager, R. Development of an electronic navigation system for elimination of examiner-dependent factors in the ultrasound screening for developmental dysplasia of the hip in newborns. Scientific Reports, 2020, 10(1), 16407. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  12. Rogers, B. A., Garbedian, S., Kuchinad, R. A., Backstein, D., Safir, O., & Gross, A. E. Total hip arthroplasty for adult hip dysplasia. JBJS, 2012, 94(19), 1809-1821. [Crossref]  [PubMed]
  13. Ortolani, M. The classic: congenital hip dysplasia in the light of early and very early diagnosis. Clinical Orthopaedics and Related Research®, 1976, 119, 6-10. [Crossref]
  14. Barlow, T. G. Early diagnosis and treatment of congenital dislocation of the hip. The Journal of Bone & Joint Surgery British Volume, 1962, 44(2), 292-301. [Crossref]
  15. Gülman, B. Doğuştan Kalça Çıkılığının Yenidoğan Döneminde Tanısı. Journal of Experimental and Clinical Medicine, 2009, 4(2). [Link]
  16. Novais, E. N., Pan, Z., Autruong, P. T., Meyers, M. L., & Chang, F. M. Normal percentile reference curves and correlation of acetabular index and acetabular depth ratio in children. Journal of Pediatric Orthopaedics, 2018, 38(3), 163-169. [Crossref]  [PubMed]
  17. Bakarman, K., Alsiddiky, A. M., Zamzam, M., Alzain, K. O., Alhuzaimi, F. S., & Rafiq, Z.. Developmental dysplasia of the hip (DDH): etiology, diagnosis, and management. Cureus, 2023, 15(8). [Crossref]
  18. Jackson, J. C., Runge, M. M., & Nye, N. S. Common questions about developmental dysplasia of the hip. American family physician, 2014, 90(12), 843-850. [Link]
  19. Shah, H. Perthes disease: evaluation and management. Orthopedic Clinics, 2014, 45(1), 87-97. [Crossref]  [PubMed]
  20. Perry, D. C., Machin, D. M., Pope, D., Bruce, C. E., Dangerfield, P., Platt, M. J., & Hall, A. J. Racial and geographic factors in the incidence of Legg-Calvé-Perthes' disease: a systematic review. American journal of epidemiology, 2012, 175(3), 159-166. [Crossref]  [PubMed]
  21. Catterall, A., Roberts, G. L., & Wynne-Davies, R. Association of Perthes'disease With Congenital Anomalies Of Genitourinary Tract And Inguinal Region. The Lancet, 1971, 297(7707), 996-997. [Crossref]  [PubMed]
  22. Molloy, M. K., & MacMahon, B. Incidence of Legg-Perthes disease (osteochondritis deformans). New England Journal of Medicine, 1966, 275(18), 988-990. [Crossref]  [PubMed]
  23. Yıldırım, T., & Akpınar, E. Legg-Calvé-Perthes hastalığı. TOTBİD Dergisi 2014; 13:431-440. [Crossref]
  24. Waldenström, H. The definite form of the coxa plana. Acta Radiologica, 2016, 57(7), e79-e94. [Crossref]  [PubMed]
  25. Muratlı, H. H., & Özdemir, H. Legg-Calvé-Perthes hastalığının klinik ve radyolojik değerlendirilmesi ve direkt radyografi temelli sınıflama sistemleri. 2017. [Crossref]
  26. Wainwright AM, Catterall A. Legg-Calvé-Perthes Disease. In: Benson M, Fixsen J, Macnicol M, Parsch K, editors. Children's Orthopaedics and Fractures, 3rd ed. New York, NY: Springer; 2010. p.465-80. [Crossref]
  27. Ippolito, E., Tudisco, C., & Farsetti, P. The long-term prognosis of unilateral Perthes' disease. The Journal of Bone & Joint Surgery British Volume, 1987, 69(2), 243-250. [Crossref]  [PubMed]
  28. Nguyen, N. A. T., Klein, G., Dogbey, G., McCourt, J. B., & Mehlman, C. T. Operative versus nonoperative treatments for Legg-Calvé-Perthes disease: a meta-analysis. Journal of Pediatric Orthopaedics, 2012, 32(7), 697-705. [Crossref]  [PubMed]
  29. Demir N. Legg-Calvé-Perthes Hastalığı. Biruni Sağlık ve Eğitim Bilimleri Dergisi. 2019. S:3. [Link]
  30. Martínez-Álvarez, S., Martínez-González, C., Gorozarri, C. M., Abril, J. C., & Epeldegui, T. Slipped capital femoral epiphysis. Revista Española de Cirugía Ortopédica y Traumatología (English Edition), 2012, 56(6), 506-514. [Crossref]
  31. Katz, D. A. Slipped capital femoral epiphysis: the importance of early diagnosis. Pediatric annals, 2006, 35(2), 102-111. [Crossref]  [PubMed]
  32. Shank, C. F., Thiel, E. J., & Klingele, K. E. Valgus slipped capital femoral epiphysis: prevalence, presentation, and treatment options. Journal of Pediatric Orthopaedics, 2010, 30(2), 140-146. [Crossref]  [PubMed]
  33. Loder, R. T., & Greenfield, M. L. V. Clinical characteristics of children with atypical and idiopathic slipped capital femoral epiphysis: description of the age-weight test and implications for further diagnostic investigation. Journal of Pediatric Orthopaedics, 2001, 21(4), 481-487. [Crossref]  [PubMed]
  34. Manoff, E. M., Banffy, M. B., & Winell, J. J. Relationship between body mass index and slipped capital femoral epiphysis. Journal of Pediatric Orthopaedics, 2005, 25(6), 744-746. [Crossref]  [PubMed]
  35. Talmaç, M. A., & Sezer, H. B. Femur başı epifiz kayması olan hastalara güncel tanı ve tedavi yaklaşımı. TOTBİD Dergisi 2014; 13:441-448. [Crossref]
  36. Yanık, B. Diz Ağrısı İle Görülen Bir Femur Başı Epifiz Kayması Olgusu. FTR Bil Der J PMR Sci 2009;12:38-41. [Link]
  37. Green, D. W., Reynolds, R. A., Khan, S. N., & Tolo, V. The delay in diagnosis of slipped capital femoral epiphysis: a review of 102 patients. HSS Journal®, 2005, 1(1), 103-106. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  38. Ganz, R., Parvizi, J., Beck, M., Leunig, M., Nötzli, H., & Siebenrock, K. A. Femoroacetabular impingement: a cause for osteoarthritis of the hip. Clinical Orthopaedics and Related Research®, 2003, 417, 112-120. [Crossref]  [PubMed]
  39. Tosun, E. O., & Ersin, A. Femoroasetabular İmpingement Sendromunda Fizyoterapinin Etkinliği. Atlas Journal of Medicine, 2022, 2(5), 12-19. [Crossref]
  40. Beck, M., Kalhor, M., Leunig, M., & Ganz, R. Hip morphology influences the pattern of damage to the acetabular cartilage: femoroacetabular impingement as a cause of early osteoarthritis of the hip. The Journal of Bone & Joint Surgery British Volume, 2005, 87(7), 1012-1018. [Crossref]  [PubMed]
  41. Yücekul, A., & Aksoy, C. Çocukluk çağı kalça hastalıklarında femoro-asetabular sıkışma sendromu. TOTBİD Dergisi; 2017. 16:58-65. [Crossref]
  42. Philippon, M. J., Maxwell, R. B., Johnston, T. L., Schenker, M., & Briggs, K. K. Clinical presentation of femoroacetabular impingement. Knee surgery, sports traumatology, arthroscopy, 2007, 15(8), 1041-1047. [Crossref]  [PubMed]
  43. Tanzer, M., & Noiseux, N. Osseous abnormalities and early osteoarthritis: the role of hip impingement. Clinical Orthopaedics and Related Research (1976-2007), 429, 170-177. [Crossref]
  44. Songür, K., & Dilek, B. Rehabilitation for Femoro-acetabular Impingement Syndrome. Turkish Journal of Hip Surgery, 1(3), 67-77. [Link] https://hipsurgeryjournal.org/jvi.aspx?pdir=hipsurgery&plng=eng&un=TJHS-79188&look4= [Crossref]
  45. Kang, S. N., Sanghera, T., Mangwani, J., Paterson, J. M. H., & Ramachandran, M. The management of septic arthritis in children: systematic review of the English language literature. The Journal of Bone & Joint Surgery British Volume, 2009, 91(9), 1127-1133. [Crossref]  [PubMed]
  46. Montgomery, N. I., & Epps, H. R. Pediatric septic arthritis. Orthopedic Clinics, 2017, 48(2), 209-216. [Crossref]  [PubMed]
  47. Kocher, M. S., Mandiga, R., Zurakowski, D., Barnewolt, C., & Kasser, J. R. Validation of a clinical prediction rule for the differentiation between septic arthritis and transient synovitis of the hip in children. JBJS, 2004, 86(8), 1629-1635. [Crossref]  [PubMed]
  48. Mushtaq, N., Osmani, H., Patel, J., Alwan, S., Sarraf, K., & Ahmed, N. Evaluation of paediatric hip pain. British Journal of Hospital Medicine, 2023, 84(7), 1-10. [Crossref]  [PubMed]
  49. Pääkkönen, M. Septic arthritis in children: diagnosis and treatment. Pediatric health, medicine and therapeutics, 2017, 65-68. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  50. Barkin RM, Barkin SZ, Barkin AZ. The limping child. J Emerg Med 2000; 18: 331-9. [Crossref]  [PubMed]
  51. Ergin, O. N., Koç, B., & Ozmen, E. Can High Neutrophil-Lymphocyte and Platelet-Lymphocyte Ratios at Presentation Predict Sustained Elevation of CRP Levels in Pediatric Patients with Septic Arthritis? COMPREHENSIVE MEDICINE, 13(1), 11-17. [Link]
  52. Nouri, A., Walmsley, D., Pruszczynski, B., & Synder, M. Transient synovitis of the hip: a comprehensive review. Journal of Pediatric Orthopaedics B, 2014, 23(1), 32-36. [Crossref]  [PubMed]
  53. Leung, A. K., & Lemay, J. F. The limping child. Journal of Pediatric Health Care, 2004, 18(5), 219-223. [Crossref]  [PubMed]
  54. Özcan M, Topaloğlu C. Limping child. Türk Aile Hek Derg; 2009, 13(4): 165-173. [Crossref]
  55. Royal College of Radiologists. iRefer guidelines paediatrics. 2019. [Link]
  56. Gornitzky, A. L., Kim, A. E., O'Donnell, J. M., & Swarup, I. Diagnosis and management of osteomyelitis in children: a critical analysis review. JBJS reviews, 2020, 8(6), e19. [Crossref]  [PubMed]
  57. May, C. J., Bixby, S. D., Anderson, M. E., Kim, Y. J., Yen,Y. M., Millis, M. B., & Heyworth, B. E. Osteoid osteoma about the hip in children and adolescents. JBJS, 2019, 101(6), 486-493. [Crossref]  [PubMed]
  58. Dixon AA, Grainger AK, Allison Dj RG. 2008. Grainger and Allison's diagnostic radiology: a textbook of medical imaging. Philadelphia (PA): Churchill Livingstone/Elsevier [Link]