Elektrik Yaralanmaları

Uzm. Dr. Selahattin Bora Solmaz1
Doç. Dr. Hakan Yiğitbaş2

1SBÜ, Bağcılar Sağlık Uygulama ve Araştırma Hastanesi, Çocuk Cerrahisi ABD, İstanbul, Türkiye
2SBÜ, Bağcılar Sağlık Uygulama ve Araştırma Hastanesi, Genel Cerrahi ABD, İstanbul, Türkiye

ÖZET

Elektrik nedenli yanıklar yanık merkezlerine yapılan toplam yatışların küçük bir yüzdesini (yaklaşık %4) oluşturmasına rağmen, hem erişkin hem de çocuk yaş grubunda daha yüksek morbidite ve mortaliteye sahiptirler. Fiziksel muayenede yaranın dış görünümü yanıltıcı olabilir, çünkü giriş ve çıkış yaraları küçük olabilirken, derin yapılardaki doku hasarı miktarı ciddi olabilir ancak sağlam üstteki deri tarafından gizlenebilir . Yanık nedenli yapılan amputasyonların en yaygın nedenidirler. Erişkinlerde çoğunlukla iş kazaları sonucu meydana gelirken, çocuk yaş grubunda çoğunlukla ev kazaları nedeniyle olur. Diğer yanık çeşitlerinde takip edilen tüm hasta parametrelerine ek olarak elektrik yanıklarında mutlaka kardiyak takip, miyoglobinüri takibi ve kompartman sendromu açısından ekstremite takibi yapılmalıdır.

Tüm elektrik yaralanmaları hem doğrudan hem de dolaylı mekanizmaları içerir. Doğrudan hasar, elektrik akımının vücut dokuları veya organları (örneğin beyin veya kalp) üzerindeki gerçek etkisinden veya elektriğin termal enerjiye dönüştürülmesinden kaynaklanır. Dolaylı yaralanmalar, şiddetli kas kasılmasından, düşme veya fırlatmadan kaynaklanan künt travmadan veya ilişkili çoklu organ sistem işlev bozukluğundan (örneğin rabdomiyolizden kaynaklanan böbrek yetmezliği) kaynaklanan ilişkili doku yaralanmasının sonucudur.

Kılavuzların ve sonuç odaklı ölçütlerin geliştirilmesi, yerleşik uygulama standartlarını gerektirir; ancak şu anda elektrik yaralanmaları için özel bir kılavuz bulunmamaktadır. Elektrik yaralanmasının travmatik, multisistemli yapısı nedeniyle (hastalar hem travma hem de yanık rekonstrüksiyon bakım kılavuzlarına göre yönetilmelidir). Tedavide gecikme böbrek hasarına neden olur. Hem sıvı tedavisi hem de ekstremitedeki basınç artışının erken

teşhisi ve tedavisi rabdomiyolizi önler. Koyulaşma görülmeyen bir idrarda 0.5mL/kg/saatlik idrar çıkışı yeterliyken miyoglobinüri tespit edilen hastada bu değeri 1.0 ml/kg/saate çıkarmak gerekir. Mannitol kullanımı anürik hastada kontrendike olmakla beraber sıvı tedavisinde yetersiz cevap alınan hastalarda temkinli bir şekilde uygulanabilir.

Elektrik yanıklarının yönetimi hem yanık hem de eşlik eden travmaların yönetimi ile birlikte, spesifik komplikasyonların da yönetilebilmesi ile gerçekleşebilir. Her hastanın tek yöntem ve formül ile tedavi edilemeyeceği, hastaya yönelik dinamik süreç ile mümkün olacaktır.

Anahtar Kelimeler: Elektrik yanıkları; Şimşek; Amputasyon

Referanslar

  1. Sokhal AK, Lodha KG, Kumari M, Paliwal R, Gothwal S. Clinical spectrum of electrical burns - A prospective study from the developing world. Burns. 2017 Feb;43(1):182-189. Epub 2016 Aug 25. [Crossref]  [PubMed]
  2. Lee C, Barie PS, Houng AP. Burn Wound Management. In. John L. Cameron, Andrew M. Cameron Current Surgi- cal Therapy, Fourteenth Edition, Philadelphia, PA, Elsevi- er;2023, p 1418-1422 ISBN: 978-0-323-79683-5 [Link]
  3. Arnoldo BD, Purdue GF. The diagnosis and management of electrical injuries. Hand Clin 2009;25:469-79. 2. Bernal E, Arnoldo BD. Electrical injuries. In: Herndon DNMDF, editor. Total burn care 2018. p. 396-402.e2. [Crossref]
  4. Başaran A, Gürbüz K, Özlü Ö, Demir M, Eroğlu O, Daş K. Electrical burns and complications: data of a tertiary burn center intensive care unit. Ulus Travma Acil Cerrahi Derg 2020;26:222-6 [Link]
  5. Rabban JT, Blair JA, Rosen CL, Adler JN, Sheridan RL. Mechanisms of pediatric electrical injury. New implica- tions for product safety and injury prevention. Arch Pe- diatr Adolesc Med 1997;151:696-700) [Crossref]  [PubMed]
  6. Koumbourlis AC. Electricalinjuries. Crit- CareMed 2002;30(suppl. 11):S424-30. [Crossref]  [PubMed]
  7. Aldemir M, Kara IH, Girgin S, Güloglu C. Factor saffect- ing mortality and epidemiological data in patients hos- pitalised with burns in Diyarbakir, Turkey. S Afr J Surg 2005;43:159-62. [PubMed]
  8. Liu Y, Chen JJ, Crook N, Yu R, Xu XW, Cen Y. Epidemiolog- ic investigation of burns in the elderly in Sichuan Province. Burns 2013;39:389-94. [Crossref]  [PubMed]
  9. Luz DP, Millan LS, Alessi MS, Uguetto WF, Paggiaro A, Gomez DS, et al. Electrical burns: a retrospective analysis across a 5-year period. Burns 2009;35:1015-9. [Crossref]  [PubMed]
  10. Sun CF, Lv XX, Li YJ, Li WZ, Jiang L, Li J, et al. Epi- demiological studies of electrical injuries in Shaanx- iprovince of China: a retrospective report of 383 cas- es. Burns 2012;38:568-72. [Crossref]  [PubMed]
  11. Kim HD, Hwang SM, Lim KR, Jung YH, Ahn SM, Song JK. Toe Tissue Transfer for Reconstruction of Damaged Dig- itsdueto Electrical Burns. ArchPlastSurg 2012;39:138-42. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  12. H J ten Duis, H J Klasen, P E Reenalda,Burns InclTher- mInj 1985 Oct;12(1):54-7. [Crossref]  [PubMed]
  13. Price LA, Loiacono LA. Electrical and Lightning Injury. In John L. Cameron, Andrew M. Current Surgıcal Thera- py, Fourteenth Edıtıon Cameron,Philadelphia, PA, Else- vier;2023p. 1433-1442 ISBN: 978-0-323-79683-5
  14. Singerman J, Gomez M, Fish JS. Long-term sequelae of low-voltage electrical injury. J Burn Care Res 2008;29:773-7. [Crossref]  [PubMed]
  15. Kurt A, Yıldırım K, Yağmur Ç, Kelahmetoğlu O, Aslan O, Gümüş M, et al. Ulus Travma Acil Cerrahi Derg 2016;22(3):278-282 doi: 10.5505/tjtes.2015.55491 [Crossref]  [PubMed]
  16. Blackwell N, Hayllar J. A threeyearprospectiveaudit of 212 presentations to the emergency department after electrical injury with a management protocol. PostgradMed J. 2002 May;78(919):283-5. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  17. ISBI Practice Guidelines Committee; Advisory Subcommit- tee; Steering Subcommittee. ISBI Practice Guidelines for BurnCare, Part 2. Burns. 2018 Nov;44(7):1617-1706. Epub 2018 Oct 19. [Crossref]  [PubMed]
  18. Friedstat J, Brown DA, Levi B. Chemical, Electrical and Radiation Injuries. Clin Plast Surg. 2017 Jul;44(3):657-669. Epub 2017 Apr 21. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  19. Depamphilis MA, Cauley RP, Sadeq F, Lydon M, Sheridan RL, Driscoll DN, et al. Surgical management and ep- idemiological trends of pediatric electrical burns. Burns. 2020 Mar 31:S0305-4179(19)30619-9. Epubahead of print. [Crossref]  [PubMed]
  20. Schneider JC, Qu HD. Neurologic and musculoskeletal com- plications of burn injuries. Phys Med Rehabil Clin N Am. 2011 May;22(2):261-75, vi. [Crossref]  [PubMed]
  21. Tosun Z, Yıldıran G. Plastik Cerrahide Temel İlkeler, İkin- ci Baskı. Wiley Blackwell, 2020, 523-524. (Richards A, Dafydd H, Key Notes on Plastic Surgery
  22. Tarim A, Ezer A. Electrical burn is still a major risk fac- tor for amputations. Burns. 2013 Mar;39(2):354-7. Epub 2012 Jul 31. [Crossref]  [PubMed]
  23. Ratnayake B, Emmanuel ER, Walker CC. Neurological sequelae followng a high voltage electrical burn. Burns. 1996 Nov;22(7):574-7. [Crossref]  [PubMed]
  24. Koller J, Orságh J. Delayed neurological sequelae of high-tension electrical burns. Burns. 1989 Jun;15(3):175-8. [Crossref]  [PubMed]