İNFLAMATUAR ROMATOLOJİK HASTALIKLARDA KALÇA TUTULUMU

Gizem Cengiz

Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi , Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon AD, Romatoloji BD, Kayseri, Türkiye

Cengiz G. İnflamatuar Romatolojik Hastalıklarda Kalça Tutulumu. Çalış M, Talay Çalış H ed. Ağrıda Odak Noktası Kalça. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2025. p.109-116.

ÖZET

Kalça eklemi inflamatuar romatizmal hastalıklar tarafından sıklıkla tutulan eklemlerden biridir. Bu hastalıkların başında romatoid artrit (RA), ankilozan spondilit (AS), psöriatik artrit (PsA), sistemik lupus eritematozus (SLE) ve sistemik skleroderma (SSk) gelir. Uyluk, kasık ve kalça ağrının en yaygın görüldüğü yerler arasında yer alır. Tutukluluk genelde eşlik eden diğer önemli belirtidir. Kalça ekleminde oluşan hasar sıklıkla geri dönüşü olmayan değişikliklere ve eklem hareketlerinde kısıtlanmalara, fonksiyonel düzeyde kötüleşmeye ve yaşam kalitesinde bozulmaya yol açar. RA hastalarında kalça tutulumuna işaret eden klinik belirtiler ve bulgular hasar belirgin hale gelene kadar farkedilmeyebilir. Ağrı trokanterik, iliak ve iskial bursalardan kaynaklanabilir. Kalça ekleminin tutulumu semptomatik hale geldiğinde ise radyografilerde eklem aralığında daralma görülebilir. AS hastalarında kalça ekle- mi tutulumu sık olup genellikle erken yaşlarda başlayan hastalık, aksiyel ve entezal ağırlıklı hastalık tabloları ve fonksiyonel düzey ile ilişkili bulunmuştur. Kalça tutulumu hastaların klinik bulguları olmadan da başlamış olabileceğinden AS hastalarında kalça eklemi muayenesi rutin olarak yapılmalıdır. Psöriatik artritli (PsA) hastalarında kalça tutulumu hastalığın erken dönemlerinde görüldüğünde has- talığın daha ciddi seyirli olabileceğinin göstergesi olabilir. PsA hastalarında kalça eklem tutulumunun kadın ve erkeklerde eşit görüldüğü ve sakroileit ile spondilitin kalça tutulumuna daha sık eşlik ettiği bildirilmiş. Ortalama kalça eklem tutulumu ile hastalık başlangıcı arasında geçen sürenin yaklaşık 11 yıl olduğu bildirilmiş. Hızlı ilerleyici tutulumu olan, son evre artriti olan ve sakatlık riski olan hastalara kalça artroplastisi yapılabileceği bildirilmiş. Sistemik lupus eritematozus hastalarında ise kalça tutulumu osteonekroz nedeni ile olmaktadır. Steroid kullanımı ile ilişkili olduğu bildirilmiş. Sistemik skleroderma hastalarında artrit sık görülür fakat kalça eklem tutulumu osteoartrite bağlı gelişebilir. Skleroderma hastalarında vasküler nedenlerle de bağlantılıdır. Günümüzde romatizmal hastalıkların tanısı ve tedavisinde çığır açan gelişmeler sayesinde cerrahi işlem gereksinimi olan vakaların sayısı azalmıştır. Tedavi seçenekleri arasına biyolojik hastalık modifiye edici antiromatizmal ilaçların (bD- MARD) girmesi hastalık aktivitesinin kontrol altına alınmasını kolaylaştırmış, morbidite ve mortalite oranlarını azalmıştır.

Anahtar Kelimeler: Artrit; Kalça eklemi; İnflamasyon; Romatizmal hastalıklar; Atralji; Ankiloz

Referanslar

  1. Smolen JS, Aletaha D, Barton A, Burmester GR, Emery P, Firestein GS, et al. Rheumatoid arthritis. Nat Rev Dis Primers. (2018) 4, 18001. [Crossref]  [PubMed]
  2. Aletaha D, Neogi T, Silman AJ, Funovits J, Felson DT, Bingham CO, 3rd, et al. Rheumatoid arthritis classification criteria: an American College of Rheumatology/European League Against Rheumatism collaborative initiative. Arthritis Rheum. (2010) 2010 62(9), 2569-81. [Crossref]  [PubMed]
  3. Grassi W, De Angelis R, Lamanna G, Cervini C. The clinical features of rheumatoid arthritis. Eur J Radiol. (1998)27 Suppl 1, S18-24. [Crossref]  [PubMed]
  4. Santos VA, Gutiérrez J, Sandoval H, Bernal-González A, Valdivieso-Ruiz M, Rodríguez-Flores S, et al. Subclinical hip involvement in rheumatoid arthritis. An ultrasound assessment. Revista Colombiana de Reumatología (English Edition). (2023) 30(2), 87-96. [Crossref]
  5. Hekmat K, Jacobsson L, Nilsson JA, Petersson IF, Robertsson O, Garellick G, et al. Decrease in the incidence of total hip arthroplasties in patients with rheumatoid arthritis--results from a well defined population in south Sweden. Arthritis Res Ther. (2011) 13(2), R67. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  6. Taylor-Williams O, Inderjeeth CA, Almutairi KB, Keen H, Preen DB, Nossent JC. Total Hip Replacement in Patients with Rheumatoid Arthritis: Trends in Incidence and Complication Rates Over 35 Years. Rheumatol Ther. (2022) 9(2),565-80. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  7. Doi K, Ito H, Tomizawa T, Murata K, Hashimoto M, Tanaka M, et al. Oral steroid decreases the progression of joint destruction of large joints in the lower extremities in rheumatoid arthritis. Medicine (Baltimore). (2019) 98(47), e17968. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  8. Dimitrov S, Gerganov G, Bogdanova S, Hristova S, Moraliyska R, Dimitrov S, et al. Bilateral rapidly destructive coxopathy in rheumatoid arthritis. Reumatologia. (2024) 62(2), 134-41. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  9. Sieper J, Poddubnyy D. Axial spondyloarthritis. Lancet. (2017) 390(10089), 73-84. [Crossref]  [PubMed]
  10. Vander Cruyssen B, Munoz-Gomariz E, Font P, Mulero J, de Vlam K, Boonen A, et al. Hip involvement in ankylosing spondylitis: epidemiology and risk factors associated with hip replacement surgery. Rheumatology (Oxford). (2010) 49(1), 73-81. [Crossref]  [PubMed]
  11. Jeong H, Eun YH, Kim IY, Kim H, Lee J, Koh EM, et al. Characteristics of hip involvement in patients with ankylosing spondylitis in Korea. Korean J Intern Med. (2017) 32(1), 158-64. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  12. Chen HA, Chen CH, Liao HT, Lin YJ, Chen PC, Chen WS, et al. Factors associated with radiographic spinal involvement and hip involvement in ankylosing spondylitis. Semin Arthritis Rheum. (2011) 40(6), 552-8. [Crossref]  [PubMed]
  13. van der Heijde D, Braun J, Deodhar A, Baraliakos X, Landewe R, Richards HB, et al. Modified stoke ankylosing spondylitis spinal score as an outcome measure to assess the impact of treatment on structural progression in ankylosing spondylitis. Rheumatology (Oxford). (2019) 58(3), 388-400. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  14. You Y, Cai M, Lin J, Liu L, Chen C, Wang Y, et al. Efficacy of needle-knife combined with etanercept treatment regarding disease activity and hip joint function in ankylosing spondylitis patients with hip joint involvement: A randomized controlled study. Medicine (Baltimore). (2020) 99(19), e20019. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  15. Coates LC, Helliwell PS. Psoriatic arthritis: state of the art review. Clin Med (Lond). (2017) 17(1), 65-70. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  16. Michet CJ, Mason TG, Mazlumzadeh M. Hip joint disease in psoriatic arthritis: risk factors and natural history. Ann Rheum Dis. (2005) 64(7), 1068-70. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  17. Gossec L, Kerschbaumer A, Ferreira RJO, Aletaha D, Baraliakos X, Bertheussen H, et al. EULAR recommendations for the management of psoriatic arthritis with pharmacological therapies: 2023 update. Ann Rheum Dis. (2024) 83(6), 706-19. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  18. Krakowski P, Gerkowicz A, Pietrzak A, Krasowska D, Jurkiewicz A, Gorzelak M, et al. Psoriatic arthritis - new perspectives. (2019) Arch Med Sci. 15(3), 580-9. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  19. Hoi A, Igel T, Mok CC, Arnaud L. Systemic lupus erythematosus. Lancet. (2024) 403(10441), 2326-38. [Crossref]  [PubMed]
  20. Ibad HA, Ghotbi E, Kasaeian A, Levin AS, Jones LC, Anzai Y, et al. Screening for Asymptomatic Osteonecrosis of the Hip in Systemic Lupus Erythematous: A Systematic Review and Meta-Analysis of MRI-Based Prevalence. Diagnostics (Basel). (2024)14(3). [Crossref]  [PubMed]  [PMC]