KALÇA AĞRISINDA RADYOLOJİK GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ

Sinem Kübra Beke

Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon AD, Romatoloji BD, Kayseri, Türkiye

Beke SK. Kalça Ağrısında Radyolojik Görüntüleme Yöntemleri. Çalış M, Talay Çalış H ed. Ağrıda Odak Noktası Kalça. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2025. p.69-79.

ÖZET

Kalça ağrısı, her yaşta ve farklı aktivite düzeylerine sahip insanlarda yaygın olarak görülen bir semptomdur. İntra-artiküler, juxta-artiküler ve özellikle omurga veya sakroiliak eklemlerden kaynaklanan yansıyan ağrı gibi birçok nedeni olabilir. Genç yaşta kalça displazisi, femur başı epifiz kayması, Perthes hastalığı, femoroasetabular sıkışma sendromu ve labral problemler sık görülürken; ileri yaş grubunda kalça osteoartriti ve kırıklar ağrı, fonksiyon kaybı ve mortalitenin sık nedenleridir. Kalça ağrısının kaynağını ve altta yatan patolojisini belirlemek, diğer eklemlere göre klinik, tanı ve tedavi açısından daha büyük bir zorluk oluşturur. Klinik semptomlar genellikle spesifik değildir ve fizik muayenede kullanılan testler her zaman güvenilir sonuçlar vermeyebilir. Ayrıntılı öykü ve fizik muayene sonrası çeşitli radyolojik görüntüleme yöntemleri, doğru teşhis ve etkin tedavi planlaması açısından gereklidir. Kalça radyografisi ilk basamak görüntüleme yöntemi olmalıdır. Çeşitli pozisyonlarda ve tekniklerle çekilen radyografiler, değerlendirilmek istenen bölge ve patolojiye yönelik olarak tercih edilmelidir. İleri tetkik olarak gerekli hastalarda manyetik rezonans görüntüleme (MRG) istenebilir. MRG, labrum yırtıkları, tendinitler ve avasküler nekroz gibi çok çeşitli patolojilerin saptanmasında ayrıntılı bilgi sunar. Bilgisayarlı tomografi (BT) ise anatomik yapıların, kırık gibi birçok patolojinin değerlendirilmesi için ideal bir yöntemdir ve son dönemde bu alanda yaşanan teknik gelişmeler sayesinde kullanım alanları yaygınlaşmaktadır. Ultrasonografi (US) kalça ağrılarında tanısal ve terapötik amaçla kullanabilen invazif olmayan bir görüntüleme yöntemidir. En önemli avantajlarından biri, gerçek zamanlı dinamik değerlendirme imkanı sunmasıdır. Son yıllarda, yapay zeka (YZ) destekli teknolojiler radyolojik görüntülemede giderek artan oranda kullanılmaktadır. YZ algoritmaları, MRG ve BT gibi yöntemlerde görüntülerin daha hızlı ve doğru analiz edilmesine katkı sağlayabilir. Bu bölümde kalça ağrısı ile tetkik edilen hastalarda kullanılabilecek görüntüleme teknikleri anlatılacaktır.

Anahtar Kelimeler: Kalça ağrısı; Kalça görüntüleme teknikleri; Direkt grafi; Manyetik rezonans görüntüleme; Bilgisayarlı tomografi; Ultrasonografi; Sintigrafi

Referanslar

  1. Moore KL, Dalley AF. Clinically oriented anatomy. Wolters Kluwer India Pvt Ltd. 2018, [Link]
  2. DeAngelis NA, Busconi BD. Assessment and differential diagnosis of the painful hip. Clin Orthop Relat Res. 2003;406(1):11-18, [Crossref]  [PubMed]
  3. Clohisy JC, Carlisle JC, Beaulé PE, Kim YJ, Trousdale RT, Sierra RJ, et al. A systematic approach to the plain radiographic evaluation of the young adult hip. JBJS. 2008;90(Suppl_4):47-66, [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  4. Ruiz Santiago F, Santiago Chinchilla A, Ansari A, Guzmán Álvarez L, Castellano García MdM, Martínez Martínez A, et al. Imaging of Hip Pain: From Radiography to Cross-Sectional Imaging Techniques. Radiol Res Pract. 2016;2016(1):6369237, [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  5. Nepple JJ, Lehmann CL, Ross JR, Schoenecker PL, Clo- hisy JC. Coxa profunda is not a useful radiographic parameter for diagnosing pincer-type femoroacetabular impingement. JBJS. 2013;95(5):417-23, [Crossref]  [PubMed]
  6. Tönnis D. Normal values of the hip joint for the evaluation of X-rays in children and adults. Clin Orthop Relat Res. 1976;119:39-47, [Crossref]  [PubMed]
  7. Narayanan U, Mulpuri K, Sankar WN, Clarke NM, Hosalkar H, Price CT. Reliability of a new radiographic classification for developmental dysplasia of the hip. J Pediatr Orthop. 2015;35(5):478-84, [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  8. Foti G, Faccioli N, Silva R, Oliboni E, Zorzi C, Carbognin G. Bone marrow edema around the hip in non-traumatic pain: dual-energy CT vs MRI. Eur Radiol. 2020;30:4098-106, [Crossref]  [PubMed]
  9. Cheng Q, Yang Y, Li F, Li X, Qin L, Huang W. Dual-Energy Computed Tomography Iodine Maps: Application in the Diagnosis of Periprosthetic Joint Infection in Total Hip Arthroplasty. J Arthroplasty. 2024, [Crossref]  [PubMed]
  10. Xuyi W, Jianping P, Junfeng Z, Chao S, Yimin C, Xiaodong C. Application of three-dimensional computerised tomography reconstruction and image processing technology in individual operation design of developmental dysplasia of the hip patients. Int Orthop. 2016;40:255-65, [Crossref]  [PubMed]
  11. Li C, Zhao D, Xu X, Ding J, Guo Y, Liao L, et al. Three-dimensional computed tomography (CT) mapping of intertrochanteric fractures in elderly patients. Med Sci Monit. 2020;26, [Crossref]
  12. Savov P, Budde S, Tsamassiotis S, Windhagen H, Klintschar M, Ettinger M. Three-dimensional templating in hip arthroplasty: the basis for template-directed instrumentation? Arch Orthop Trauma Surg. 2020;140:827-33, [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  13. Su AW, Hillen TJ, Eutsler EP, Bedi A, Ross JR, Larson CM, et al. Low-dose computed tomography reduces radiation exposure by 90% compared with traditional computed tomography among patients undergoing hip-preservation surgery. Arthroscopy. 2019;35(5):1385-92, [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  14. Colonna PC. Fractures of the neck of the femur in children. Am J Surg. 1929;6:793-7 [Crossref]
  15. Battaglia PJ, D'Angelo K, Kettner NW. Posterior, lateral, and anterior hip pain due to musculoskeletal origin: a narrative literature review of history, physical examination, and diagnostic imaging. J Chiropr Med. 2016;15(4):281-93, [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  16. Yousaf T, Dervenoulas G, Politis M. Advances in MRI methodology. Int Rev Neurobiol. 2018;141:31-76, [Crossref]  [PubMed]
  17. Vassalou EE, Spanakis K, Tsifountoudis IP, Karantanas AH. MR imaging of the hip: an update on bone marrow edema. Paper presented at: Semin Musculoskelet Radiol. 2019, [Crossref]  [PubMed]
  18. Albers CE, Wambeek N, Hanke MS, Schmaranzer F, Prosser GH, Yates PJ. Imaging of femoroacetabular impingement-current concepts. J Hip Preserv Surg. 2016;3(4):245- 61, [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  19. Khodarahmi I, Fritz J. Advanced MR imaging after to- tal hip arthroplasty: the clinical impact. Paper presented at: Semin Musculoskelet Radiol. 2017, [Crossref]  [PubMed]
  20. Nestorova R, Vlad V, Petranova T, Porta F, Radunovic G, Micu MC, et al. Ultrasonography of the hip. Med Ultrason. 2012;14(3):217-24, [Link]
  21. Mujtaba B, Taher A, Fiala MJ, Nassar S, Madewell JE, Hanafy AK, et al. Heterotopic ossification: radiological and pathological review. Radiol Oncol. 2019;53(3):275-84, [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  22. Takundwa P, Chen L, Malik RN. Evaluation of hip pain and management of toxic synovitis in the ultrasound era. Pediatr Emerg Care. 2021;37(1):34-8, [Crossref]  [PubMed]
  23. Karampinas P, Galanis A, Vlamis J, Vavourakis M, Papagrigorakis E, Sakellariou E, et al. The role of ultrasonography in hip impingement syndromes: a narrative review. Diagnostics. 2023;13(15):2609, [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  24. Tagliafico A, Bignotti B, Rossi F, Sconfienza LM, Messina C, Martinoli C. Ultrasound of the hip joint, soft tissues, and nerves. Paper presented at: Semin Musculoskelet Radiol. 2017, [Crossref]  [PubMed]
  25. Graf R, Mohajer M, Plattner F. Hip sonography update. Quality-management, catastrophes - tips and tricks. Med Ultrason. 2013;15(4):299-303, [Crossref]  [PubMed]
  26. Graf R, Lercher K, Scott S, Spieß T. Essentials of infant hip sonography according to Graf. Stolzalpe: Stolzalpe Sonocenter; 2017, [Link]
  27. Grissom L, Harcke HT. Pearls and pitfalls of hip ultrasound. Paper presented at: Semin Ultrasound CT MRI; 2020, [Crossref]  [PubMed]
  28. Matcuk GR, Mahanty SR, Skalski MR, Patel DB, White EA, Gottsegen CJ. Stress fractures: pathophysiology, clinical presentation, imaging features, and treatment options. Emerg Radiol. 2016;23:365-75, [Crossref]  [PubMed]
  29. Verberne S, Raijmakers P, Temmerman O. The accuracy of imaging techniques in the assessment of periprosthetic hip infection: a systematic review and meta-analysis. JBJS. 2016;98(19):1638-45, [Crossref]  [PubMed]
  30. Chen M, Cai R, Zhang A, Chi X, Qian J. The diagnostic value of artificial intelligence-assisted imaging for developmental dysplasia of the hip: a systematic review and meta-analysis. J Orthop Surg Res. 2024;19(1):1-11, [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  31. Lex JR, Di Michele J, Koucheki R, Pincus D, Whyne C, Ravi B. Artificial intelligence for hip fracture detection and outcome prediction: a systematic review and meta-analysis. JAMA Netw Open. 2023;6(3), [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  32. Cha Y, Kim JT, Park CH, Kim JW, Lee SY, Yoo JI. Artificial intelligence and machine learning on diagnosis and classification of hip fracture: systematic review. J Orthop Surg Res. 2022;17(1):520, [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  33. Rahim F, Zaki Zadeh A, Javanmardi P, Komolafe TE, Khalafi M, Arjomandi A, et al. Machine learning algorithms for diagnosis of hip bone osteoporosis: a systematic review and meta-analysis study. Biomed Eng Online. 2023;22(1):68, [Crossref]  [PubMed]  [PMC]