KALÇA BÖLGESİ TUZAK NÖROPATİLERİ

Tuğba Eyigürbüz

Bağcılar EAH, Nöroloji Kliniği, İstanbul, Türkiye

Eyigürbüz T. Kalça Bölgesi Tuzak Nöropatileri.Çalış M, Talay Çalış H ed. Ağrıda Odak Noktası Kalça. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2025. p.171-184.

ÖZET

Kalça bölgesi tuzak nöropatileri, periferik sinirlerin çeşitli anatomik bölgelerde sıkışması sonucu gelişip, ağrı ve nörolojik bozukluklarla kendini gösterebilir.Patofizyoloji ve Risk Faktörleri; Temel mekanizma, sinirin dar anatomik bölgelerde sıkışmasıdır. Bu sıkışma süreci uzadıkça sinirlerde demiyelinizasyon, aksonal hasar ve ileti blokları gibi yapısal değişiklikler meydana gelir. Böylece sinirin hem yapısal bütünlüğü hem de fonksiyonu olumsuz yönde etkilenir. Sinirin mekanosensitivitesi artar ve ağrıya karşı duyarlılık gelişir. Bu nöropatiler, çoğunlukla sistemik hastalıklar, fiziksel travmalar ve bölgesel anatomik farklılıklarla ilişkilidir. Risk faktörleri arasında diyabet, obezite, hipotiroidizm gibi metabolik hastalıklar, genetik yatkınlık ve hormonal değişiklikler yer alırken cerrahi işlemler sırasında sinirlere uygulanan basınç da etkili olabilir.Tuzak nöropatilerin gelişiminde, özellikle bağ dokusu ile hücre dışı matriks yapılarındaki bozukluklarla ilişkili genlerin varlığı da önemli bir rol oynar. Klinik Belirtiler; En sık görülen belirtiler ağrı, duyu kaybı, parestezi ve motor güçsüzlüktür. Siyatik sinir ve posterior femoral kutanöz sinirin sıkışması, uyluğun arka kısmında ağrı ve duyu kaybına neden olabilir. Femoral sinir sıkışmasında ise diz ekstansiyon kuvvetinde güçsüzlük ve ağrı görülür. Pudendal sinir sıkışması, pelvik bölgede ve cinsel ilişki sırasında ağrı şeklinde kendini gösterebilir. Kalça çevresindeki obturator ve femoral sinirlerin sıkışmaları, kalça ekleminin hareketlerini etkileyerek fonksiyonel bozukluklara yol açabilir. Lateral femoral kutanöz sinir sıkışması (meraljia parastetika), genellikle sıkı giysiler, obezite veya travma nedeniyle oluşur ve uyluğun lateral kısmında yanma, karıncalanma ya da uyuşma ile karakterizedir. Superior gluteal sinirin sıkışması, kalça abdüktör kaslarının zayıflığına, inferior gluteal sinir sıkışması ise gluteus maksimus kasında zayıflığa yol açarak hareket kısıtlılığı yaratır. İnferior kluneal sinir sıkışmasında ise gluteal bölgenin alt kısmında ağrı ve hassasiyet görülür. Tanı Yöntemleri; Tanı süreci, ayrıntılı tıbbi öyküsünün alınması ve kapsamlı bir fizik muayene ile başlar. Sinirlerin mekano-duyarlılığını değerlendiren provokasyon testleri, tanıya yardımcıdır. Elektromiyografi, sinir iletim çalışmaları ve manyetik rezonans nörografi gibi ileri görüntüleme yöntemleri, sıkışmanın yerini ve ciddiyetini belirlemede önemlidir. Ultrasonografi, manyetik rezonans görüntüleme gibi diğer görüntüleme teknikleri, sinirin sıkışmasına neden olabilecek hematom, kist ya da kitle varlığını da ortaya koyabilir.Tedavi Yaklaşımları; Tüm tuzak nöropatilerde olduğu gibi tedavi yaklaşımı etyoloji ve sinir hasarının şiddetine göre planlanır. Etyoloji belirlenemediğinde tedavi genellikle konservatif yöntemlerle başlar. Nöral mobilizasyon ve germe egzersizleri, sinirlerin çevresindeki yapılarla olan dinamik ilişkisini iyileştirerek ağrıyı azaltabilir. Güçlendirme egzersizleri kas desteğini artırırken, aerobik dayanıklılık programları genel ağrı yönetiminde faydalıdır. Bilişsel-davranışsal terapi, hastanın ağrı ile başa çıkma stratejilerini geliştirmesine yardımcı olabilir.Konservatif yöntemlerin yetersiz kaldığı durumlarda cerrahi seçenekler gündeme gelir. Nöroliz, sinir çevresindeki basıyı gidermeyi hedeflerken; nörektomi, hasarlı sinirin cerrahi olarak çıkarılmasını içerir.

Anahtar Kelimeler: Sinir basısı sendromları; Obturator sinir; Femoral nöropati; Siyatik nöropatisi; Lumbosakral pleksus

Referanslar

  1. Kopell HP, Thompson WA. Peripheral entrapment neuropathies. Baltimore: Williams and Wilkins; 1960. [Crossref]  [PubMed]
  2. Schmid AB, Fundaun J, Tampin B. Entrapment neuropathies: a contemporary approach to pathophysiology, clinical assessment, and management. Pain Rep. 2020;22(4):e829. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  3. Bora FW Jr, Osterman AL. Compression neuropathy. Clin Orthop Relat Res. 1982;163:20-32. [Crossref]
  4. Trescot AM, Krashin D, Karl HW. Epidemiology and Pathophysiology. In: Trescot AM, editor. Peripheral Nerve Entrapments. Cham: Springer; 2016. [Crossref]  [PubMed]
  5. Chhabra A, Ahlawat S, Belzberg A, Andreseik G. Peripheral nerve injury grading simplified on MR neurography: As referenced to Seddon and Sunderland classifications. Indian J Radiol Imaging. 2014;24: 217-224. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  6. Kobayashi S, Kokubo Y, Uchida K, Yayama T, Takeno K, Negoro K, et al. Effect of lumbar nerve root compression on primary sensory neurons and their central branches: changes in the nociceptive neuropeptides substance P and somatostatin. Spine (Phila Pa 1976). 2005;30(3):276-82. [Crossref]  [PubMed]
  7. Bowley MP, Doughty CT. Entrapment neuropathies of the lower extremity. Med Clin North Am. 2019;103(2):371-382. [Crossref]  [PubMed]
  8. Martin R, Martin HD, Kivlan BR. Nerve entrapment in the hip region: current concepts review. Int J Sports Phys Ther. 2017;12(7):1163-1173. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  9. Kumar S, Mangi MD, Zadow S, Lim W. Nerve entrapment syndromes of the lower limb: a pictorial review. Insights imaging. 2023;14 (1):166. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  10. Laumonerie P, Dalmas Y, Tibbo ME, Robert S, Durant T, Caste T, et al. Sensory innervation of the hip joint and referred pain: a systematic review of the literature. Pain Med. (Malden,Mass.). 2021;22(5):1149-1157. [Crossref]  [PubMed]
  11. Drăghici NC, Văcăraș V, Bolchis R, Bashimov A, Domnița DM, Iluț S, et al. Diagnostic approach to lower limb entrapment neuropathies: a narrative literature review. Diagnostics (Basel, Switzerland). 2023;13(21):3385. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  12. Trescot AM. Obturator nerve entrapment:pelvic. In: Trescot AM, editor. Peripheral Nerve Entrapments. Cham: Springer; 2016. [Crossref]
  13. İlleez ÖG, Ünlü ÖF. Kalçanın tuzak nöropatileri. İçinde: Geler Külcü D, editör. Ekstraartiküler Kalça Ağrıları. 1. baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2022. s. 58-64. [Link] l
  14. Koh M, Markovich B. Anatomy, abdomen and pelvis, obturator nerve. In: StatPearls [Internet].Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jul 24 [updated 2024 Jan]. [Link]
  15. Muratlı K, Araç Ş. Kalça bölgesi tuzak nöropatileri. TOT- BİD Dergisi. 2015;14:572-579. [Crossref]
  16. Burnett CJ. Femoral nerve entrapment. In: Trescot AM, editor. Peripheral Nerve Entrapments. Cham: Springer; 2016. [Crossref]
  17. Vanetti TK, Raffaini Luba AT, Assis FD, de Oliveira CA. Genitofemoral nerve entrapment: pelvic. In: Trescot AM, editor. Peripheral Nerve Entrapments. Cham: Springer; 2016. [Crossref]
  18. Rab M, Ebmer And J, Dellon AL. Anatomic variability of the ilioinguinal and genitofemoral nerve: implications for the treatment of groin pain. Plast Reconstr Surg. 2001;108(6):1618-23. [Crossref]  [PubMed]
  19. Parris D, Fischbein N, Mackey S, Carroll I. A novel CT-guided transpsoas approach to diagnostic genitofemoral nerve block and ablation. Pain Med. 2010 May;11(5):785-9. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  20. Lobaina M, Leslie SW, Shanina E. Genitofemoral neuralgia. [Updated 2024 Aug 3]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan- [Link]
  21. Lewit K. Manipulative therapy in rehabilitation of the locomotor system. 3rd ed. Oxford: Butterworth-Heinemann; 1999. [Link]
  22. Starling JR, Harms BA. Diagnosis and treatment of genitofemoral and ilioinguinal neuralgia. World J Surg. 1989 Sep-Oct;13(5):586-91. [Crossref]  [PubMed]
  23. Reinpold WM, Nehls J, Eggert A. Nerve management and chronic pain after open inguinal hernia repair: a prospective two phase study. Ann Surg. 2011 Jul;254(1):163-8. [Crossref]  [PubMed]
  24. Trescot AM. Cryoanalgesia in interventional pain management. Pain Physician. 2003 Jul;6(3):345-60. [Crossref]
  25. Parnell BA, Johnson EA, Zolnoun DA. Genitofemoral and perineal neuralgia after transobturator midurethral sling. Obstet Gynecol. 2012;119(2 Pt 2):428-31. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  26. Anderson-Jones SR, Zhang T, Trescot AM. Lumbar plexus entrapment: pelvic. In: Trescot AM, editor. Peripheral Nerve Entrapments. Cham: Springer; 2016. [Crossref]
  27. Ozcakar L, Sivri A, Aydinli M, Tavil Y. Lumbosacral plexopathy as the harbinger of a silent retroperitoneal hematoma. South Med J. 2003;96(1):109-10. [Crossref]
  28. Feasby TE, Burton SR, Hahn AF. Obstetrical lumbosacral plexus injury. Muscle Nerve. 1992 Aug;15(8):937-40. [Crossref]  [PubMed]
  29. Soldatos T, Andreisek G, Thawait GK, Guggenberger R, Williams EH, Carrino JA, et al. High-resolution 3-T MR neurography of the lumbosacral plexus. Radiographics. 2013 Jul-Aug;33(4):967-87. [Crossref]  [PubMed]
  30. Gallagher AE, Gulati A, Dallas-Prunskis T. Proximal sciatic nerve entrapment: Low back. In: Trescot AM, editor. Peripheral Nerve Entrapments. Cham: Springer; 2016. [Crossref]
  31. Rodziewicz TL, Stevens JB, Ajib FA, et al. Sciatic nerve block. [Updated 2023 Jun 5]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. [Link]
  32. Issack PS, Helfet DL. Sciatic nerve injury associated with acetabular fractures. HSS J. 2009 Feb;5(1):12-8. Epub 2008 Dec 17. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  33. Distad BJ, Weiss MD. Clinical and electrodiagnostic features of sciatic neuropathies. Phys Med Rehabil Clin N Am. 2013;24(1):107-20. Epub 2012 Oct 31. [Crossref]  [PubMed]
  34. Chowdhury SK, Trescot AM. Pudendal nerve entrapment. In: Trescot AM, editor. Peripheral Nerve Entrapments. Cham: Springer; 2016. [Crossref]
  35. Elahi F, Callahan D, Greenlee J, Dann TL. Pudendal entrapment neuropathy: a rare complication of pelvic radiation therapy. Pain Physician. 2013;16(6):E793-7. [Crossref]
  36. Possover M, Forman A. Voiding dysfunction associated with pudendal nerve entrapment. Curr Bladder Dysfunct Rep. 2012;7(4):281-5. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  37. Labat JJ, Riant T, Robert R, Amarenco G, Lefaucheur JP, Rigaud J. Diagnostic criteria for pudendal neuralgia by pudendal nerve entrapment (Nantes criteria). Neurourol Urodyn. 2008;27(4):306-10. [Crossref]  [PubMed]
  38. Solomons JNT, Sagir A, Yazdi C. Meralgia paresthetica. Curr Pain Headache Rep. 2022;26(7):525-31. [Crossref]  [PubMed]
  39. Parisi TJ, Mandrekar J, Dyck PJ, Klein CJ. Meralgia paresthetica: relation to obesity, advanced age, and diabetes mellitus. Neurology. 2011;77(16):1538-42. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  40. Witkin LR, Gulati A, Zhang T, Karl HW. Lateral femoral cutaneous nerve entrapment. In: Trescot AM, editor. Peripheral Nerve Entrapments. Cham: Springer; 2016. [Crossref]
  41. Kho KH, Blijham PJ, Zwarts MJ. Meralgia paresthetica after strenuous exercise. Muscle Nerve. 2005;31(6):761-3. [Crossref]  [PubMed]
  42. Soneji N, Peng PW. Ultrasound-guided pain interventions - a review of techniques for peripheral nerves. Korean J Pain. 2013;26(2):111-24. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  43. Murinova N, Krashin D, Trescot AM. Ilioinguinal nerve entrapment: pelvic. In: Trescot AM, editor. Peripheral Nerve Entrapments. Cham: Springer; 2016. [Crossref]
  44. Bakker WJ, Aufenacker TJ, Boschman JS, Burgmans JPJ. Lightweight mesh is recommended in open inguinal (Lichtenstein) hernia repair: a systematic review and meta-analysis. Surgery. 2020;167(3):581-589. [Crossref]  [PubMed]
  45. Techapongsatorn S, Tansawet A, Pattanaprateep O, Attia J, Mckay GJ, Thakkinstian A. Mesh-fixation technique for inguinal hernia repair: umbrella review. BJS Open. 2022;6(4):zrac084. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  46. Murinova N, Krashin D, Trescot AM. Posterior femoral cutaneous nerve entrapment: Low back. In: Trescot AM, editor. Peripheral Nerve Entrapments. Cham: Springer; 2016. [Crossref]
  47. Pourahmadi M, Yaseri Gohari A, Ghorbani Duqaei MM. Beyond the obvious: a case presentation on the misdiagnosis of posterior femoral cutaneous nerve entrapment as semitendinosus muscle tear. Clin Case Rep. 2024;12(3):e8602. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  48. Dallas-Prunskis T. Superior cluneal nerve entrapment. In: Trescot AM, editor. Peripheral Nerve Entrapments. Cham: Springer; 2016. [Crossref]
  49. Erdem HR. Kluneal sendromlar. İçinde: Erdem HR, editor. Hareket sistemi ağrıları tanısında sıklıkla göz ardı edilen sendromlar. 1.baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2021. p. 32-40. [Link] l
  50. Paracha U, Hendrix JM. Cluneal neuralgia. [Updated 2023 Jun 4]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): Stat- Pearls Publishing; 2024 Jan-. [Link]
  51. Dallas-Prunskis T. Inferior cluneal nerve entrapment: low back. In: Trescot AM, editor. Peripheral Nerve Entrapments. Cham: Springer; 2016. [Crossref]
  52. Trescot AM. Superior gluteal nerve entrapment. In: Trescot AM, editor. Peripheral Nerve Entrapments. Cham: Springer; 2016. [Crossref]
  53. Trescot AM. Inferior gluteal nerve entrapment. In: Trescot AM, editor. Peripheral Nerve Entrapments. Cham: Springer; 2016. [Crossref]