PİRİFORMİS SENDROMU

Mehmet Köksal

Afşin Devlet Hastanesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Kliniği, Kahramanmaraş, Türkiye

Köksal M. Piriformis Sendromu. Çalış M, Talay Çalış H ed. Ağrıda Odak Noktası Kalça. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2025. p.161-170.

ÖZET

Piriformis sendromu (PS); siyatik sinirin siyatik çentikten geçerken piriformis kası (PK) seviyesinde sıkışması sonucu siyatik sinirin dağılımında ağrı, uyuşukluk, parestezi ve güçsüzlük olarak görülen bir tuzak nöropatidir. Piriformis sendromunun kesin sıklığı hala tartışmalıdır ve farklı çalışmalarda nadirden yaklaşık %6’ya kadar değişmektedir. Vakaların çoğunu 40-50 yaş aralığı oluşturmaktadır ve kadın cinsiyet daha sık etkilenmektedir. PS sıklıkla gluteal makrotravma ve mikrotravma sonucu oluşur ve buna bağlı olarak yumuşak doku inflamasyonu ve kas spazmı gelişmesi sonucu siyatik sinir tuzaklanmasına neden olur. Yakın zamanda yapılan bir çalışmada; artmış vücut kitle indeksi, orta yaşta olmanın (30-50 yaş), kadın cinsiyet ve gluteal travma öyküsünün olması PS için risk faktörü olduğu gösterilmiştir. PS olan hastalarda en sık görülen semptom, 15 ila 20 dakikadan uzun süre oturduktan sonra artan ağrıdır. Sıklıkla etkilenen ekstremiteye yayılan veya yayılmayan gluteal ağrı görülür. Tedavi edilememiş PS vakalarında kronik dönemde etkilenen gluteal kasların ve alt ekstremite kaslarının atrofisi ve kas güçsüzlüğü görülebilir. Yine PS olan hastalarda PK’nın spazmına ve siyatik sinir tuzaklanmasına bağlı olarak parestezi, sensorimotor disfonksiyonlar, refleks kaybı ve kompleks bölgesel ağrı sendromu gibi klinik tablolar ortaya çıkabilir. PS non-diskojenik siyatalji nedenleri arasında ayırıcı tanıda düşünülmesi gereken bir tuzak nöropatidir. PS tanısında sıklıkla anamnez, fizik muayene, görüntüleme yöntemleri ve elektromiyografi gibi yöntemler kullanılmaktadır. Elektromiyografi (EMG), lomber radikülopatiyi PS’den ayırt edebilir. Manyetik rezonans görüntüleme (MRG) yöntemi ile PK ve siyatik sinirin anormal anatomisi değerlendirilebilir. Ancak MRG’de PS’ye yönelik patognomik radyolojik bir kriter yoktur. Manyetik rezonans nörografi, siyatik çentikte siyatik sinir hiperintensitesini gösterebilir, bu sinir tuzaklanmasının daha spesifik bir bulgusudur. Ancak yüksek maliyetli olması ve uygulama zorluğunun olması sebebiyle klinik pratikte sık uygulanan bir yöntem değildir. Ultrasonografi ile PK’nin, siyatik sinirin ve gluteal damarların doğrudan ve dinamik olarak görüntülenmesini sağlar. Aynı zamanda kas içi lokal enjeksiyon sırasında kılavuzluk sağladığı için sıklıkla kullanılan bir yöntemdir. Tedavide nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar, myorelaksanlar, gabapentinoidler, fizik tedavi modaliteleri, osteopatik manipülatif tedavi teknikleri, terapödik egzersizler, lokal PK içi enjeksiyonlar kullanılmaktadır. Konservatif tedaviye dirençli olgularda ise cerrahi tedavi uygulanır.

Anahtar Kelimeler: Piriformis kas sendromu; Siyatik nöropatisi; Miyofasiyal ağrı sendromları; Tuzak nöropatiler; Elektromiyografi

Referanslar

  1. Boyajian-O'Neill LA, McClain RL, Coleman MK, Thomas PP. Diagnosis and management of piriformis syndrome: an osteopathic approach. J Am Osteopath Assoc. Nov 2008;108(11):657-64. [Crossref]  [PubMed]
  2. Klein M. Piriformis syndrome. eMedicine Web site. Available at:[Link]. 2004; [Link]
  3. Cassidy L, Walters A, Bubb K, Shoja MM, Shane Tubbs R, Loukas M. Piriformis syndrome: implications of anatomical variations, diagnostic techniques, and treatment options. Surgical and radiologic anatomy. 2012;34:479-486. [Crossref]  [PubMed]
  4. Fishman LM, Dombi GW, Michaelsen C, Ringel S, Rozbruch J, Rosner B, et al. Piriformis syndrome: diagnosis, treatment, and outcome-a 10-year study. Archives of physical medicine and rehabilitation. 2002;83(3):295-301. [Crossref]  [PubMed]
  5. Yeoman W. THE RELATION OF ARTHRITIS OF THE SACRO-ILIAC JOINT TO SCIATICA, WITH AN ANAL- YSIS OF 100 CASES. The Lancet. 1928;212(5492):1119- 1123. [Crossref]
  6. Robinson DR. Pyriformis syndrome in relation to sciatic pain. The American Journal of Surgery. 1947;73(3):355-358. [Crossref]  [PubMed]
  7. BAĞCIER F. Piriformis Sendromu. Turkiye Klinikleri Physical Medicine Rehabilitation-Special Topics. 2022;15(1):34-39. [Link]
  8. Pan J, Vasudevan J. Piriformis syndrome: A review of the evidence and proposed new criteria for diagnosis. Challenging neuropathic pain syndromes. Elsevier, Amsterdam; 2018:205-215. [Crossref]
  9. Kline DG, Kim D, Midha R, Harsh C, Tiel R. Management and results of sciatic nerve injuries: a 24-year experience. Journal of neurosurgery. 1998;89(1):13-23. [Crossref]  [PubMed]
  10. CÜCE İ, DEMİR H. Piriformis Sendromu. Turkiye Klinikleri Physical Medicine Rehabilitation-Special Topics. 2021;14(4):69-76. [Link]
  11. Abd-Elsayed A, Trescot A. Peripheral Nerve Stimulation-E-Book: A Comprehensive Guide. Elsevier Health Sciences; 2022. [Link]
  12. Beaton LE, Anson BJ. The relation of the sciatic nerve and of its subdivisions to the piriformis muscle. The Anatomical Record. 1937;70(1):1-5. [Crossref]
  13. Smoll NR. Variations of the piriformis and sciatic nerve with clinical consequence: a review. Clinical Anatomy: The Official Journal of the American Association of Clinical Anatomists and the British Association of Clinical Anatomists. 2010;23(1):8-17. [Crossref]  [PubMed]
  14. Bartret AL, Beaulieu CF, Lutz AM. Is it painful to be different? Sciatic nerve anatomical variants on MRI and their relationship to piriformis syndrome. European radiology. 2018;28:4681-4686. [Crossref]  [PubMed]
  15. Jankovic D, Peng P, André van Zundert M. Brief review: piriformis syndrome: etiology, diagnosis, and management. Canadian Journal of Anesthesia. 2013;60(10):1003. [Crossref]  [PubMed]
  16. Papadopoulos EC, Khan SN. Piriformis syndrome and low back pain: a new classification and review of the literature. Orthopedic Clinics. 2004;35(1):65-71. [Crossref]  [PubMed]
  17. Othman IK, Mohamad N, Sidek S, Bhaskar RN, Kuan CS. Risk factors associated with piriformis syndrome: A systematic review. Science, Engineering and Health Studies. 2020:215-233. [Link]
  18. Pace JB, Nagle D. Piriform syndrome. Western Journal of Medicine. 1976;124(6):435. [PMC]
  19. Boyajian-O'Neill LA, McClain RL, Coleman MK, Thomas PP. Diagnosis and management of piriformis syndrome: an osteopathic approach. Journal of Osteopathic Medicine. 2008;108(11):657-664. [Crossref]  [PubMed]
  20. Chaitow L. Soft-tissue Manipulation: A Practitioner's Guide to the Diagnosis and Treatment of Soft-tissue Dysfunction and Reflex Activity. Inner Traditions/Bear & Co; 1988. [Link]
  21. Çelik EC, Cansever T, Kabataş S, Ilgaz Ö, Yılmaz C, Caner H. An overview to the piriformis syndrome. Türk Nöroşirurji Dergisi. 2010;20:30-5. [Link]
  22. Akçalı D, Taş A, Çizmeci P, Oktar S, Zinnuroğlu M, Arslan E, et al. Reflex sympathetic dystrophy secondary to piriformis syndrome: a case report. Agri. 2009;21(2):75-79. [PubMed]
  23. Michel F, Decavel P, Toussirot E, Tatu L, Aleton E, Monnier G, et al. Piriformis muscle syndrome: diagnostic criteria and treatment of a monocentric series of 250 patients. Annals of physical and rehabilitation medicine. 2013;56(5):371-383. [Crossref]  [PubMed]
  24. Magee DJ. Orthopedic physical assessment. ed. Philadelphia, PA. 1997; [Link]
  25. Beatty RA. The piriformis muscle syndrome: a simple diagnostic maneuver. Neurosurgery. 1994;34(3):512-514. [Crossref]  [PubMed]
  26. Fishman LM, Schaefer MP. The piriformis syndrome is underdiagnosed. Muscle & nerve. 2003;28(5):646-649. [Crossref]  [PubMed]
  27. Russell JM, Kransdorf MJ, Bancroft LW, Peterson JJ, Berquist TH, Bridges MD. Magnetic resonance imaging of the sacral plexus and piriformis muscles. Skeletal radiology. 2008;37:709-713. [Crossref]  [PubMed]
  28. Filler AG, Haynes J, Jordan SE, Prager J, Villablanca JP, Farahani K, et al. Sciatica of nondisc origin and piriformis syndrome: diagnosis by magnetic resonance neurography and interventional magnetic resonance imaging with outcome study of resulting treatment. Journal of Neurosurgery: Spine. 2005;2(2):99-115. [Crossref]  [PubMed]
  29. Browning R, Jackson JL, O'Malley PG. Cyclobenzaprine and back pain: a meta-analysis. Archives of Internal Medicine. 2001;161(13):1613-1620. [Crossref]  [PubMed]
  30. Mesci N, Geler Külcü D. Piriformis Syndrome. HAYDARPAŞA NUMUNE MEDICAL JOURNAL. 57(3):172-175. [Link]
  31. Benzon HT, Katz JA, Benzon HA, Iqbal MS. Piriformis syndrome: anatomic considerations, a new injection technique, and a review of the literature. The Journal of the American Society of Anesthesiologists. 2003;98(6):1442-1448. [Crossref]  [PubMed]
  32. Bağcıer F, Tufanoğlu FH. A new treatment modality in piriformis syndrome: Ultrasound guided dry needling treatment. Agri. 2020;32(3):175-6. [Crossref]
  33. Yelland MJ, Del Mar C, Pirozzo SL, Schoene ML, Vercoe P. Prolotherapy injections for chronic low-back pain. C chrane database of systematic reviews. 2004;(2) https://doi.org/10.1002/14651858.CD004059.pub2 [Crossref]  [PMC]
  34. Finnoff JT, Hurdle MF, Smith J. Accuracy of ultrasound-guided versus fluoroscopically guided contrast-controlled piriformis injections: a cadaveric study. J Ultrasound Med. Aug 2008;27(8):1157-63. [Crossref]  [PubMed]
  35. Misirlioglu TO, Akgun K, Palamar D, Erden MG, Erbilir T. Piriformis syndrome: comparison of the effectiveness of local anesthetic and corticosteroid injections: a double-blinded, randomized controlled study. Pain physician. 2015;18(2):163. [Crossref]
  36. Blunk JA, Nowotny M, Scharf J, Benrath J. MRI verification of ultrasound-guided infiltrations of local anesthetics into the piriformis muscle. Pain Medicine. 2013;14(10):1593-1599. [Crossref]  [PubMed]
  37. Reus M, de Dios Berná J, Vázquez V, Redondo MV, Alonso J. Piriformis syndrome: a simple technique for US-guided infiltration of the perisciatic nerve. Preliminary results. European radiology. 2008;18:616-620. [Crossref]  [PubMed]
  38. Al-Al-Shaikh M, Michel F, Parratte B, Kastler B, Vidal C, Aubry S. An MRI evaluation of changes in piriformis muscle morphology induced by botulinum toxin injections in the treatment of piriformis syndrome. Diagnostic and interventional imaging. 2015;96(1):37-43. [Crossref]  [PubMed]
  39. Santamato A, Micello MF, Valeno G, Beatrice R, Cinone N, Baricich A, et al. Ultrasound-guided injection of botulinum toxin type A for piriformis muscle syndrome: a case report and review of the literature. Toxins. 2015;7(8):3045-3056. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]