Yanık Ciddiyetinin Tayini

Doç. Dr. Alpaslan Şahin1
Prof. Dr. Arzu Şencan2

1SBÜ, Konya Şehir Hastanesi, Genel Cerrahi, Konya, Türkiye
2SBÜ, İzmir Tıp Fakültesi, Dr. Behçet Uz Çocuk Hastalıkları ve Cerrahisi SUAM, İzmir, Türkiye

ÖZET

Yanık yaralanmaları, derinin farklı katmanlarını etkileyerek ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen önemli bir travma türüdür. Yanıkların doğru bir şekilde değerlendirilmesi, tedavi planının belirlenmesi ve hastanın prognozunun tahmin edilmesi açısından büyük önem taşır. Yanıkların derinliği, kapladığı alan ve şiddeti gibi faktörler, tedavi sürecinde dikkate alınan önemli parametrelerdir. Yanık derinliği, yüzeysel, kısmi kalınlıkta ve tam kalınlıkta olmak üzere farklı derecelere ayrılır. Yanık genişliği ise Lund-Browder çizelgesi veya avuç içi kuralı gibi yöntemlerle hesaplanır. Yanık şiddetine göre küçük, orta ve büyük yanıklar olarak sınıflandırılır. Küçük yanıklar genellikle ayaktan tedavi edilebilirken, orta ve büyük yanıklar için yanık ünitesi veya merkezi şarttır. Yanıkların doğru değerlendirilmesi için klinik muayene, laboratuvar testleri ve görüntüleme yöntemleri kullanılır. Yanıkların tedavisinde amaç, hastanın hayatta kalmasını sağlamak, enfeksiyon riskini azaltmak, yara iyileşmesini hızlandırmak ve fonksiyonel kayıpları en aza indirmektir.

Anahtar Kelimeler: Yanık; Yanık merkezi; Yanık ünitesi; İnhalasyon yanığı

Referanslar

  1. Elisha G. Brownson, Nicole S. Gibran. Evaluation of the Burn Wound: Management Decisions. Editor(s): David N. Herndon, Total Burn Care (Fifth Edition), Elsevier, 2018, Pages 87-92.e2. [Crossref]
  2. Ronald P. Mlcak, Michael C. Buffalo, Carlos J. Jimenez. Prehospital Management, Transportation, and Emergency Care, Editor(s): David N. Herndon, Total Burn Care (Fifth Edition), Elsevier, 2018, Pages 58-65.e1. [Crossref]
  3. Shahrokhi, S. (2021). Initial Assessment, Resuscitation, Wound Evaluation, and Early Care. In: Jeschke, M.G., Kamolz, LP., Shahrokhi, S. (eds) Burn Care and Treatment. Springer, Cham. [Crossref]
  4. Heimbach DM, Afromowitz MA, Engrav LH, Marvin JA, Perry B. Burn depth estimation--man or machine. J Trauma. 1984;24(5):373-378. [Crossref]
  5. American Burn Association. Advanced Burn Life Support Providers Manual. Chicago, IL: American Burn Association; 2011. [Link]
  6. Goldfarb JW. The burn patient. In: Air Medical Crew National Standards Curriculum. Phoenix: ASHBEAMS; 1988. Accessed 19 October 2016 [Link]
  7. Riordan CL, McDonough M, Davidson JM, et al. Noncontact laser Doppler imaging in burn depth analysis of the extremities. J Burn Care Rehabil. 2003;24(4):177-186. [Crossref]  [PubMed]
  8. Jeng JC, Bridgeman A, Shivnan L, et al. Laser Doppler imaging determines need for excision and grafting in advance of Clinical judgment:a prospective blinded trial. Burns. 2003;29(7):665-670. [Crossref]  [PubMed]
  9. Shin JY, Yi HS. Diagnostic accuracy of laser Doppler imaging inburn depth assessment: systematic review and meta-analysis. Burns. 2016;42(7):1369-1376. [Crossref]  [PubMed]
  10. Benjamin NC, Lee JO, Norbury WB, et al. Accuracy of Currently Used Paper Burn Diagram vs a Three-Dimensional Computerized Model. J Burn Care Res. 2017;38(1):e254-e260. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  11. Yastı AÇ, Şenel E, Saydam M, Özok G, Çoruh A, Yorgancı K. Guideline and treatment algorithm for burn injuries. Ulus Travma Acil Cerrahi Derg. 2015;21(2):79-89. [Link]
  12. EBA. European Practice Guidelines for Burn Care, 2017. [Link]
  13. ABA. Guidelines for the Operation of Burn Centers. In: Association. AB (ed.) Resources for Optimal Care of the Injured Patient, 2014. [Link]
  14. Toussaint J, Singer AJ. The evaluation and management of thermal injuries:2014 update. Clin Exp Emerg Med. 2014;1(1):8-18. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  15. Lund CC, Browder NC. The estimation of areas of burns. Surg Gynecol Obstet. 1944;79:352-58. [Link]
  16. Carrougher GJ, Pham TN. Burn size estimation: A remarkable history with clinical practice implications. Burns Open. 2024;8(2):47-52. [Crossref]
  17. EG. Brownson, NS. Gibran, Evaluation of the Burn Wound: Management Decisions, Editor(s): David N. Herndon, Total Burn Care (Fifth Edition), Elsevier, 2018, Pages 87-92.e2, ISBN 9780323476614, [Crossref]
  18. Watts AM, Tyler MP, Perry ME, Roberts AH, McGouther DA. Burn depth and its historical management. Burns. 2001;27(2):154-60. [Crossref]  [PubMed]
  19. Mertens DM, Jenkins ME, Warden GD. Outpatient burn management. Nurs Clin North Am.1997;32(2):343-64. [Crossref]  [PubMed]
  20. Hospital and prehospital resources for optimal care of patients with burn injury: guidelines for development and operation of burn centers. J Burn Care Rehabil.1990;11(2):98-104. [Crossref]
  21. RP. Mlcak, MC. Buffalo, CJ. Jimenez, Prehospital Management, Transportation, and Emergency Care, Editor(s): David N. Herndon, Total Burn Care (Fifth Edition), Elsevier, 2018, Pages 58-65.e1, ISBN 9780323476614, [Crossref]
  22. Goverman J, Bittner EA, Friedstat JS, Moore M, Nozari Ai Ibrahim AE, Sarhane KA, et al. Discrepancy in Initial Pediatric Burn Estimates and Its Impact on Fluid Resuscitation. J Burn Care Res.2015; 36(5):574-79. [Crossref]  [PubMed]
  23. Barnes J, Duffy A, Hamnett N, McPhail J, Seaton C, Shokrollahi K, James MI,et al. The Mersey Burns App: evolving a model of validation. Emerg Med J. 2015;32(8):637-41. [Crossref]  [PubMed]
  24. Serrano C, Boloix-Tortosa R, Gómez-Cía T, Acha B. Features identification for automatic burn classification. Burns.2015; 41(8):1883-90. [Crossref]  [PubMed]
  25. Shin JY, Yi HS. Diagnostic accuracy of laser Doppler imaging in burn depth assessment: Systematic review and meta-analysis. Burns.2016; 42(7):1369-76. [Crossref]  [PubMed]
  26. Xue EY, Chandler LK, Viviano SL, Keith JD. Use of FLIR ONE Smartphone Thermography in Burn Wound Assessment. Ann Plast Surg.2018; 80(4):236-38. [Crossref]  [PubMed]
  27. Wongkietkachorn A, Surakunprapha P, Winaikosol K, Waraasawapati S, Chawiriyakul S, Eau-Angkanakul K, et al. Indocyanine green dye angiography as an adjunct to assess indeterminate burn wounds: A prospective, multicentered, triple-blinded study. J Trauma Acute Care Surg.2019; 86(5):823-28. [Crossref]  [PubMed]  [PMC]
  28. Mihara K, Nomiyama T, Masuda K, Shindo H, Yasumi M, Sawada T, et al. Dermoscopic insight into skin microcirculation--Burn depth assessment. Burns.2015;41(8):1708-16. [Crossref]  [PubMed]